کاریزما چیست و یک شخصیت کاریزماتیک چه ویژگی‌هایی دارد؟

کاریزما یک توانایی یا ویژگی جذاب است که آن را معمولاً در افراد مشهور و سیاست‌مدارها می‌بینیم. احتمالاً همه‌ی ما روزی با دیدن افرادی جذاب و تأثیرگذار در زندگی خود به این فکر کرد‌ه‌ایم که چگونه می‌شود به یک فرد کاریزماتیک تبدیل شد.

شاید تعریف مبهمی نیز از کلمه‌ی کاریزما در ذهن‌مان وجود داشته باشد، ولی اگر کمی بیشتر به آن فکر کنیم با سؤالات زیادی رو‌به‌رو می‌شویم. ما در این مطلب از برآیند قصد داریم نگاه دقیق‌تری به موضوع کاریزما بیندازیم و آن را کمی عمیق‌تر بررسی کنیم.

هرچند در این مطلب توصیه‌هایی برای افزایش کاریزما در خود ارائه خواهیم داد، اما هدف اصلی ما از نوشتن این مقاله این نیست که به شما آموزش دهیم که چگونه به یک فرد کاریزماتیک تبدیل شوید. بااین‌حال مطمئناً درک مفاهیم مربوط به کاریزما به شما کمک خواهد کرد تا نگاه روشن‌تری نسبت به این توانایی بسیار کاربردی و جذاب داشته باشید.

چه به دنبال بهبود روابط بین فردی خود و چه به دنبال پیشرفت شغلی به‌وسیله‌ی ایجاد یک ارتباط مؤثرتر باشید، به‌احتمال زیاد مطالعه‌ی این مطلب بینش‌ خوبی به شما خواهد داد. پس از شما دعوت می‌کنیم تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

تعریف کاریزما

واژه‌نامه مریام – وبستر کاریزما را این‌طور تعریف می‌کند:

یک جادوی شخصی برای رهبری که وفاداری یا اشتیاق مردم را برای حمایت از یک چهره عمومی، مانند یک رهبر سیاسی، برمی‌انگیزد و یک جذبه یا فریبندگی مغناطیسی خاص.

شاید این تعریف کمی گنگ به نظر برسد، اگر بخواهیم ساده‌تر بگوییم، کاریزما توانایی فرد برای دلربایی، جذب و تأثیرگذاری بر دیگران است. کاریزما یک ویژگی یا توانایی شخصی است که در نحوه‌ی برقراری ارتباط فرد با دیگران مشهود است و باعث می‌شود فرد تأثیرگذارتر شود. این قدرتِ جلب‌توجه و تأثیرگذاری بر مردم می‌تواند در نحوه‌ی صحبت کردن، محتوای آنچه گفته می‌شود و ظاهر فرد در هنگام برقراری ارتباط تجسم یابد.

پیشنهاد مطالعه

برای آشنایی با انواع مهارت های توسعه فردی مقاله زیر را مطالعه کنید:

توسعه فردی چیست؟

افراد کاریزماتیک چه ویژگی‌هایی دارند؟

عوامل مختلفی می‌تواند یک فرد را کاریزماتیک کند. برخی از آنها عبارت‌اند از: اعتماد به نفس، شادابی، خوش‌بینی، زبان بدن رسا، و صدای پرشور.

افراد دارای کاریزما اغلب مشتاق هستند و با قاطعیت صحبت می‌کنند.

محققان اثرات کاریزما را برای دهه‌ها مطالعه کرده‌اند، اما در این تحقیقات کمتر تلاش شده‌است تا مشخص شود که افراد وقتی می‌گویند شخصی کاریزماتیک است، به چه ویژگی‌هایی اشاره می‌کنند. بااین‌حال یک مطالعه در سال 2018 آن را به دو ویژگی محدود کرد: تأثیرگذاری و مهربانی.

محققان در این مطالعه، مهرورزی را به‌عنوان قابل‌دسترس بودنِ عاطفی تعریف کردند. افرادی که مهربان هستند اغلب لبخند می‌زنند، با طیف وسیعی از شخصیت‌ها کنار می‌آیند و دیگران در کنار آنها احساس راحتی می‌کنند.

محققان تأثیرگذاری را مانند نوعی جاذبه‌ی مغناطیسی توصیف کردند. برای مثال توانایی جلب‌توجه دیگران در بدو ورود به یک اتاق. یک فرد تأثیر‌گذار احتمالاً مسئولیت‌های رهبری را بر عهده می‌گیرد و متقاعدکننده به نظر می‌آید.

افرادی که کاریزماتیک هستند معمولاً این ویژگی‌ها را نیز دارند:

• آنها گرما، حس صلاحیت و شایستگی را به اطرافیان خود می‌دهند.
• آنها مهارت‌های اجتماعی بسیار قوی دارند و ارتباط کلامی و غیرکلامی خوبی برقرار می‌کنند.
• آنها اغلب رفتار اندکِ غیرمتعارفی از خود نشان می‌دهند.
• آنها دوست‌داشتنی هستند.

برای اینکه واقعاً کاریزماتیک باشیم، لازم نیست که حتماً یک فرد برون‌گرا باشیم. ما می‌توانیم یاد بگیریم که چگونه در تعاملات اجتماعی و حرفه‌ای خود کاریزماتیک‌تر شویم، حتی اگر خود را فردی درون‌گرا یا خجالتی توصیف کنیم.

کاریزما به چه دردی می‌خورد؟

کاریزمای رهبر یک تیم یا جامعه می‌تواند به اعضای تیم یا پیروان کمک کند تا برای دستیابی به اهداف مشترک با هم متحد شوند. به‌عنوان‌مثال، یک مدیرِ فروش کاریزماتیک می‌تواند اعضای تیم فروش خود را با استفاده از زبان متقاعد‌کننده و داستان‌سرایی و ایجاد حس هدفمندی و هیجان برای دستیابی به هدف فروش متحد کند.

یک رهبر کاریزماتیک با یادآوری اهمیت سخت‌کوشی و عزم راسخ، می‌تواند به تلاش گروهی پیروان یا اعضای تیمش معنا ببخشد که در نهایت می‌تواند به افزایش بهره‌وری و روحیه افراد کمک کند.

کاریزما را می‌توان در گروه‌های مختلف مانند انجمن‌های اجتماعی یا یک تیم ورزشی مشاهده کرد، جایی که یک شخصیت کاریزماتیک می‌تواند اعضا را برای همکاری با یکدیگر در جهت یک هدف یا رؤیای مشترک ترغیب کند.

آیا وجود کاریزما برای رهبری ضروری است؟

لزوماً همه‌ی رهبران کاریزمای بسیار بالایی ندارند. برخی تحقیقات حتی این موضوع را عنوان کرده‌اند که رهبران تجاری با بالاترین درجه‌ی کاریزما نیز لزوماً مؤثرترین آنها نیستند.

بااین‌حال، در زمینه‌های مختلف رهبری، کاریزما می‌تواند ارزشمند باشد و ممکن است به القای اعتماد و احساس ارتباط با رهبر کمک کند. اما توجه به این نکته مهم است که کاریزما به‌تنهایی رهبری مؤثر را تضمین نمی‌کند.

پیشنهاد مطالعه

برای نکات مهم خوب حرف زدن با دیگران حتما مقاله زیر را بخوانید

مهارت صحبت کردن چیست؟

چند نمونه از افراد کاریزماتیک

نمونه‌های زیادی از افراد کاریزماتیک، چه تاریخی و چه معاصر وجود دارد. در اینجا نام چند تن از این افراد را ذکر خواهیم کرد:

• مارتین لوتر کینگ جونیور – سخنرانی‌ها و رهبری قدرتمند او در طول جنبش حقوق مدنی الهام‌بخش میلیون‌ها نفر شد.
• اپرا وینفری – اصالت، همدلی و ارتباط‌پذیری او را به نمادی در رسانه‌ها تبدیل کرده است.
• استیو جابز – ایده‌های نوآورانه و سبک ارتباط متقاعدکننده او به پیشرفت اپل کمک بسیاری کرد.
• پرنسس دایانا – شفقت، لطف و کار بشردوستانه او را در نظر بسیاری از انسان‌ها محبوب کرد.
• نلسون ماندلا– شجاعت، پشتکار و توانایی او در بخشش علی‌رغم سال‌ها حبس، او را به یک رهبر الهام‌بخش تبدیل کرد.
• ایلان ماسک – بینش، جسارت و روحیه کارآفرینی او را به یک چهره پیشرو در صنعت فناوری تبدیل کرده است.
• باراک اوباما – کاریزما و هوش او الهام‌بخش میلیون‌ها نفر در سراسر جهان در دوران ریاست‌جمهوری وی بود.

کاریزماتیک بودن تنها مختصِ افراد درستکار و چهر‌‌ه‌های خوب نیست. برای مثال، بودند افرادی مانند آدولف هیتلر که از کاریزما برای هدایت پیروان خود به سمت اهداف مخرب استفاده کردند.

آیا می‌توان کاریزما داشتن را یاد گرفت؟

کاریزما ممکن است در برخی افراد به طور طبیعی به وجود بیاید، برخی از ویژگی‌های شخصیتی، مانند برون‌گرایی، می‌تواند به این موضوع کمک کند. اما برخی از کارشناسان معتقدند که می‌توان رفتارهای کاریزماتیک را آموزش داد. بنابراین کاریزما را می‌توان آموخت! کاریزما یک مهارت ارثی نیست، بلکه یک مهارت قابل‌یادگیری است.

برای مثال، فردی که ممکن است به طور طبیعی شخصیت کاریزماتیک نداشته باشد، همچنان می‌تواند یاد بگیرد که رفتار و ویژگی‌های مرتبط با کاریزما را از طریق مشاهده‌ی الگوها، تمرین و آموزش توسعه دهد.

این توسعه می‌تواند شامل مواردی مانند بهبود مهارت‌های ارتباطی، افزایش اعتماد به نفس و یادگیری نحوه‌ی ارتباط با دیگران باشد. با انجام این کار، آنها می‌توانند سطح کاریزمای خود را افزایش دهند و تبدیل به افرادی تأثیرگذار شوند.

برخی افراد به طور طبیعی دارای ویژگی‌هایی مانند جذابیت و اعتماد به نفس هستند که آنها را برای دیگران کاریزماتیک جلوه می‌دهد و این تصور را ایجاد می‌کنند که آنها با این ویژگی‌ها متولد شده‌اند، اما کاریزما را می‌توان به‌عنوان رفتار و نه صرفاً یک ویژگی تلقی کرد. بسیاری از ما می‌توانیم با کمک چند ترفند سطح کاریزمای خود را افزایش دهیم.

چگونه می‌توانیم سطح کاریزمای خود را افزایش دهیم؟

بیشتر توصیه‌ها برای بهبود کاریزما شامل توصیه‌های مبهمی مانند «اعتماد به نفس نشان دهید» است. اگرچه درست است که اعتماد به نفس کاریزما را افزایش می‌دهد اما جعل کردن آن سخت است. اما برخی تاکتیک‌ها توسط محققان شناسایی شده‌اند که یادگیری و اجرای آن را نسبتاً آسان می‌کند. این تاکتیک‌ها عبارت‌اند از:

• از استعاره‌ها برای ساده‌سازی و تحریک احساسات و تخیل استفاده کنیم. برای مثال اگر گروهی از داوطلبان را رهبری می‌کنید که در جهت یک هدف اجتماعی کار می‌کنند، می‌توانیم از استعاره ارتش برای ایجاد حسِ وحدت و هدفمند بودن استفاده کنیم.
• داستان‌ها و تلاش‌های شخصی را برای ایجاد ارتباط قوی‌تر با مخاطب به اشتراک بگذاریم. پل مک کارتنی، موزیسین بریتانیایی، اغلب آهنگ‌های خود را با حکایتی در مورد شخصی که آهنگ درباره آن است معرفی می‌کند.
• با توسل به ارزش‌های مشترک و کار درست، اعتقاد اخلاقی خود را نشان دهیم. هنگام تلاش برای متقاعد کردن افراد دیگر توسل به ارزش‌های مشترک و ایده انجام کاری که از نظر اخلاقی درست است می‌تواند مؤثر باشد. برای مثال، اگر می‌خواهیم دوستان‌مان را متقاعد کنیم که در طبیعت زباله نریزند، می‌توانیم به ارزش مشترکِ تمیز نگه‌داشتن محیط‌زیست و اعتقاد اخلاقی انجام کاری که برای سیاره زمین و نسل‌های آینده درست است متوسل شویم.
• انتظارات زیادی از خود و دیگران در نظر بگیریم و اعتماد خود را به آنها اعلام کنیم. به عنوان مثال، اگر مدیریت عده‌ای از افراد را برعهده داریم، می‌توانیم با تعیین وظایف چالش برانگیز، که کارکنان برای پیشرفت به آنها نیاز دارند، انتظارات بالایی از اعضای تیم خود داشته باشیم. با انجام این کار، اعتماد به نفس خود را نسبت به توانایی‌های آن‌ها اعلام می‌کنیم و آنها را تشویق می‌کنیم تا محدودیت‌های خود را افزایش دهند.
• از تضادها برای تأکید و تمرکز بر پیام‌ها استفاده کنیم. تضاد‌ها ابزاری قدرتمند برای تأکید و تمرکز بر پیام‌ها هستند. آنها تمایز واضحی بین دو عنصر ایجاد می‌کنند و یکی را بیشتر از دیگری برجسته می‌کنند.
  برای مثال، سخنرانِ یک سازمان خیریه ممکن است از یک تضاد برای نشان دادن تفاوت بین زندگی افرادی که توسط سازمان‌شان کمک می‌شوند و کسانی که کمک نمی‌شوند استفاده کند.
• از لیست‌ها برای انتقال درک منسجم از یک موضوع و تحت‌تأثیر قرار دادن دیگران با تخصص خود استفاده کنیم. با سازماندهی اطلاعات در فهرست‌ها، ارائه‌دهنده به‌راحتی می‌تواند درک منسجمی از موضوع را منتقل کند و مخاطبان خود را با تخصص خود در مورد آن موضوع تحت‌تأثیر قرار دهد.
• از استفهام انکاری برای جلب نظر دیگران و ایجاد انتظار استفاده کنیم. سؤالات بلاغی سؤالاتی هستند که برای تأثیر یا بیان یک نکته مطرح می‌شوند نه برای استخراج پاسخ.
  هنگامی که به‌طور مؤثر مورد استفاده قرار گیرند، می‌توانند مخاطب را درگیر و مجذوب کنند و برای آنچه در ادامه می‌خواهیم بگوییم در ذهن مخاطب پیش‌بینی ایجاد کنند. به‌عنوان‌مثال، یک سخنران ممکن است از حضار بپرسد: «آیا تابه‌حال به این فکر کرده‌اید که چه می‌شد اگر همه‌ی رؤیاها و آرزو‌های‌تان تحقق پیدا می‌کرد؟»
  این سؤال نیازی به پاسخ ندارد، اما مخاطب را تشویق می‌کند تا در مورد رؤیاها و آرزوهای خود فکر کند و برای آنچه که گوینده در آینده خواهد گفت انتظار ایجاد می‌کند.
• از راهبردهای غیرکلامی، مانند حرکات بدن و حالات صورت، برای حرکت بخشیدن کلمات خود و درگیر کردن دیگران استفاده کنیم. به‌عنوان‌‌مثال، اگر در مورد چیزِ هیجان‌انگیزی صحبت می‌کنیم، می‌توانیم لبخند بزنیم و از لحن صدایی که پرانرژی است برای نشان‌دادن اشتیاق خود استفاده کنیم.
  به همین ترتیب، اگر در حال بحث در مورد یک موضوع جدی هستیم، می‌توانیم از لحن ملایم‌تری استفاده کنیم و تماس چشمی خود را حفظ کنیم تا نشان دهیم که متعهد، صادق و بی‌ریا هستیم.

آیا می‌توانیم کاریزما ساختگی یا جعلی داشته باشیم؟

تمرین برای کاریزماتیک‌تر شدن می‌تواند مفید باشد، اما اگر کسی بدون اعتقاد واقعی به اصولی که تبلیغ می‌کند وانمود کند که کاریزما دارد، رهبری او ممکن است در نهایت شکست بخورد.

به‌عنوان‌مثال، سیاستمداری که با کاریزمای ساختگی قول می‌دهد برای حقوق مردم مبارزه کند، اما به وعده‌های خود عمل نمی‌کند، در نهایت اعتماد و حمایت پیروان خود را از دست می‌دهد. کاریزمای واقعی ناشی از باور واقعی و زندگی بر اساس ارزش‌هایی است که فرد با آنها ارتباط برقرار می‌کند، نه صرفاً انجام یک عمل متقاعدکننده.

آیا کاریزما به مخاطب بستگی دارد؟

کاریزما یک مفهوم ذهنی است یعنی مبتنی بر دیدگاه یا ترجیحات شخصی یک فرد است و می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برای مثال، ممکن است برخی از مردم سیاست‌مداری را به دلیل توانایی در الهام بخشیدن و ارتباط با مخاطبان خود کاریزماتیک بدانند، اما برخی دیگر ممکن است اصلاً او را کاریزماتیک ندانند.

یک رهبر مذهبی ممکن است از نظر پیروانش کاریزماتیک دیده شود، اما او لزوماً برای کسانی به آن مذهب اعتقادی ندارند کاریزماتیک نیست. کاریزما یک ویژگی جهانی نیست و تأثیرگذاری آن به خود فرد و مخاطبان او بستگی دارد.

جنبه‌های منفی کاریزما

کاریزما معمولاً به‌عنوان یک ویژگی بسیار مهم برای رهبران دیده می‌شود اما این ویژگی جنبه‌های تاریکی نیز دارد. کاریزما ابزار قدرتمندی برای رهبران است که می‌تواند پیروان‌شان را به پذیرش شرایط و سیاست‌های نابخردانه سوق دهد.

جنبه‌ی تاریک کاریزما را با عنوان کیش شخصیت نیز می‌شناسیم. تحقیقات نشان می‌دهد که افرادی که از رهبران کاریزماتیک پیروی می‌کنند اغلب احساسات کمتری از خود نشان می‌دهند و واکنش‌های خود را سرکوب می‌کنند که می‌تواند بر عملکرد شناختی و حافظه تأثیر بگذارد.

جنبه تاریک کاریزما زمانی پدیدار می‌شود که سه عامل کلیدی وجود نداشته باشد: فرهنگ اخلاقی قوی، در نظر گرفتن دیدگاه‌های متنوع و توجه به صدای پیروان. به‌عنوان‌مثال، یک رهبر کاریزماتیک که فاقد ارزش‌های اخلاقی است، ممکن است پیروان خود را برای منافع شخصی خود فریب دهد.

رهبري كه دیدگاه‌های گوناگون را در نظر نمي‌گيرد، ممكن است تصميم‌هايي بگيرد كه به نفع همه افراد گروه نباشد. درنهایت رهبری که صدای پیروان خود را نمی‌شنود، ممکن است فرهنگ ترس و نارضایتی را ایجاد کند که منجر به کاهش روحیه پیروان خواهد شد.

پیشنهاد مطالعه

برای اینکه خودتان را بیشتر بشناسید حتما مقاله زیر را مطالعه کنید::

خودشناسی چیست؟

جمع‌بندی

در این مطلب از برآیند به موضوع کاریزما پرداختیم. گفتیم که کاریزما یک ویژگی ذاتی نیست و می‌توان آن را با کیفیت‌های مختلف تعریف کرد و توسط هر کسی قابل‌یادگیری است.

کارشناسان با تجزیه‌وتحلیل کاریزما معتقدند که می‌توان آن را به‌ویژگی‌های خاص تقسیم کرد و آموخت؛ ویژگی‌هایی مانند داستان‌گویی احساسی، اعتماد به نفس و توانایی جذب مخاطب.

همچنین فهمیدیم که بسیاری از افراد دارای کاریزما هستند و این ویژگی تنها مختص افراد مشهور نیست. در انتها باید به این نکته اشاره کنیم که کاریزما با موفقیت در مشاغلی مانند فروش، رهبری و سخنرانی در جمع مرتبط است. کاریزما می‌تواند درهای زیادی را به روی ما باز کند، بنابراین مهم است که از آن به‌صورت اخلاقی و با نیت‌های اصیل و واقعی استفاده کنیم.
منبع اولمنبع دوممنبع سوممنبع چهارممنبع پنجم