اعتماد به نفس چیست؟ تکنیک‌های تقویت اعتماد به نفس

شاید برای شما هم اعتماد به نفس موضوعی آشنا باشد؛ همه ما ممکن است در طول روز چندین و چند بار در مورد اعتماد به نفسِ خود یا دیگران صحبت کنیم و جملات درست یا اشتباهی را در این خصوص شنیده باشیم.

شخصی را در نظر بگیرید که توانایی‌های زیادی دارد؛ در مسیر زندگی، تلاش زیادی کرده و در نتیجۀ این تلاش‌ها، مهارت‌های زیادی را به دست آورده است؛ اما این شخص نمی‌تواند از مهارت‌هایی که دارد، به درستی استفاده کند؛ یکی از دلایل آن می‌تواند این موضوع باشد که خود شخص، باور ندارد که می‌تواند آن کار را انجام دهد.

مثالی که گفته شد، می‌تواند نتیجه کمبود اعتماد به نفس در شخص باشد. توجه داشته باشید که اعتماد به نفس، یکی از مهم‌ترین فاکتورهای خود‌آگاهی، رشد و توسعه فردی است؛ پس اگر شما هم قصد دارید در مسیر خودآگاهی و رشد فردی قدم بردارید و یا اگر با چنین مواردی مواجه شده‌اید، در ادامه این مقاله، همراه ما در سایت برآیند باشید تا با اعتماد به نفس و روش‌های بهبود آن بیشتر آشنا شوید.

اعتماد به نفس چیست؟

در معنای لغوی، اعتماد به نفس به معنی باور به توانایی است. برای داشتن اعتماد به نفس، دو عامل بسیار مهم وجود دارد که بر اساس این دو عامل، افراد به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

دسته‌ی اول: توانایی دارند، باور ندارند

این دسته از افراد، توانایی انجام کار را دارند اما باور ندارند که می‌توانند از عهده آن بر بیایند یا به اصطلاح خودشان را دست کم می‌گیرند. برای مثال: این دسته از افراد، می‌توانند رانندگی کنند و مهارت لازم را دارند، اما باور ندارند که می‌توانند خوب این کار را انجام دهند و به همین دلیل ممکن است از رانندگی‌ کردن خودداری کنند.

دسته‌ی دوم: توانایی ندارند، باور هم ندارند

این دسته از افراد عموماً نمی‌توانند کارِ حرفه‌ای و یا تخصصی انجام دهند و علت آن هم این است که مهارت خاصی را آموزش ندیده‌اند؛ همچنین باور به انجام کار هم ندارند؛ در واقع این‌طور تصور می‌کنند که نمی‌توانند از عهده هیچ کاری بر بیایند.

دسته‌ی سوم: توانایی ندارند، اما باور دارند

این دسته از افراد، مهارت کافی برای انجام کار را ندارند، اما باور دارند که می‌توانند از پس کاری که به آنها محول می‌شود بر بیایند؛ بعضی از اوقات نیز تظاهر می‌کنند که می‌توانند کاری را انجام دهند.

پیشنهاد مطالعه

برای آشنایی با انواع مهارت های توسعه فردی مقاله زیر را مطالعه کنید:

توسعه فردی چیست

دسته‌ی چهارم: هم توانایی انجام کار را دارند و هم باور دارند

این دسته از افراد، مشخصاً افرادی هستند که از اعتماد به نفس و مهارت بالایی در کار بهره‌مند هستند و می‌توان از افراد موفق زیادی به عنوان نمونه برای این دسته نام برد. بدون شک مدیران موفق، اساتید بزرگ، سرمایه‌داران موفق و افراد سرشناس می توانند در این دسته قرار ‌گیرند.

اعتماد به نفس کاذب

فردی را در نظر بگیرید که به توانایی خود باور دارد اما بنا بر دلایل زیادی، این باور درست نیست. افرادی که اعتماد به نفس کاذب دارند، ممکن است استرس زیادی را به خودشان وارد کنند؛ چرا که به عنوان مثال با خودشان می‌گویند: چون من تحصیل کرده هستم، پس باید در هر زمینه‌ای که از من سؤال شد، به آن پاسخ بدهم، در غیر این‌صورت علمی بودنِ من زیر سوال می‌رود.

این دسته از افراد دائماً فکر می‌کنند باید حرفی برای گفتن داشته باشند. اگر بگویند نمی‌دانم، با خودشان تصور می‌کنند که دیگران آنها را فردی بی سواد می‌دانند؛

اعتماد به نفس کاذب، یعنی فرد باور دارد که می‌تواند کاری را انجام دهد، در صورتی که توان انجام آن کار را ندارد.

تفاوت اعتماد به نفس و عزت نفس

شاید یکی از مهم‌ترین سؤالاتی که برای افراد وجود داشته باشد، این است که تفاوت اعتماد به نفس و عزت نفس چیست؟ گاهی اوقات ممکن است افراد این دو مورد را با هم اشتباه بگیرند؛ همان‌طور که قبل‌تر هم اشاره کردیم، اعتماد به نفس به معنای باور به تواناییِ انجام کارهاست در حالی که عزت نفس تعیین کننده میزان علاقه و احساسِ ارزشمندی است که هر شخص نسبت به خودش دارد.

پیشنهاد مطالعه

برای آشنایی بیشتر با انواع عزت نفس در روان‌شناسی مقاله زیر را مطالعه کنید:

عزت نفس چیست

ارتباط عزت نفس و اعتماد به نفس

اعتماد به نفس و عزت نفس دو فاکتور مهم از مهارت‌های لازم برای خودآگاهی می باشند و هر چند با یکدیگر متفاوت هستند، اما ارتباط زیادی با هم دارند؛ هر چقدر فرد توانمندتر بوده و تسلط او در زمینه‌های مختلف بیشتر باشد، احساس ارزشمندیِ بیشتری خواهد داشت و هر چقدر، خود را ارزشمندتر بداند، تمایل بیشتری برای کسب مهارت‌های جدید خواهد داشت؛ همچنین برعکس موارد ذکر شده نیز صدق می‌کند.

چه افرادی خود را باور ندارند؟

باور، یک مسئله بسیار مهم در بین انسان‌ها است. اینکه کسی خود را باور نداشته باشد، به احتمال زیاد منجر به اتفاقاتی از قبیل: حرکت نکردنِ رو به جلو، استرس زیاد، داشتن ترس از شکست و مواردی از این قبیل می‌شود.

برخی از افرادی که خودشان را باور ندارند:

افراد ایده آل گرا

از طرف دیگر، افرادی که ایده آل گرا هستند، معمولاً تحمل طی‌ کردن مسیر را نداشته و اصلاً توجهی به خودِ مسیر ندارند؛ تمام توجه آنها به نتیجه‌ای است که در آخر کار رقم می‌خورد. این افراد آنقدر نگران نتیجه‌ هستند که مانع حرکت خودشان می‌شوند. این در حالی است که توانمند هستند ولی نمی‌توانند از توانایی خود بهره‌مند شوند.

افرادی که عزت نفس پایینی دارند

این افراد چون خودشان را دوست ندارند (یا حداقل کمتر دوست دارند) و خود را لایق موفقیت نمی‌دانند، معمولاً دست به کارهای جدید نمی‌زنند و از توانایی‌هایی که دارند استفاده نمی‌کنند؛ جالب است بدانید، آنها به نوعی خود تنبیهی دچار می‌شوند و به صورت کاملاً ناخودآگاه و ناخواسته خودشان را تنبیه می‌کنند. در واقع این افراد درست در جایی که باید خودشان را باور کنند، به این دلیل که از دستِ خودشان ناراحت هستند و احساس گناه می‌کنند، نمی‌توانند خودشان را به بهترین نحو نشان دهند.

در واقع آنها با دست خود، مانع رشد و پیشرفت‌ خودشان می‌شوند؛ به این صورت که تلاش زیادی می‌کنند و زحمت زیادی می‌کشند، اما زمانی که وقت برداشت می‌رسد با رفتارهایشان و تصمیم‌های غلطی که می‌گیرند، ممکن است موقعیت فعلی را نیز از دست بدهند.

افرادی که ترس از شکست دارند

افراد در تعریف از شکست یا ناکامی ‌دو دسته‌اند:
دسته اول عده‌ای هستند که نرسیدن به خواسته‌ها را نوعی تجربه قلمداد می‌کنند. این افراد می‌دانند و پذیرفته‌اند که شکست، ناکامی‌ و زمین خوردن، بخشی از مسیرِ رسیدن به خواسته‌ها است. آنها شاید شکست بخورند، اما هر بار مصمم‌تر از قبل رو به جلو پیش می‌روند تا به چیزی که می‌خواهند برسند؛
دسته دوم، عده‌ای هستند که شکست را به منزله تمام‌شدنِ همه چیز، خراب شدن پل‌های پشت سر، رفتن آبرو و مواردی از این قبیل می‌دانند. این دسته از افراد با اولین ناکامی ‌برای ادامه‌ دادن، دچار تردید می‌شوند و به مرور از ادامه دادنِ مسیر، سر باز می‌زنند.

افراد نتیجه گرا

زمانی که این افراد در هر زمینه‌ای تصمیم به کاری می‌گیرند، تنها به نتیجه فکر می‌کنند. برای آنها، مهم این است که زودتر به نتیجه دلخواه‌شان برسند. نرسیدن به نتیجۀ دلخواه را به منزله خراب شدن همه چیز و به هدر رفتن تمامی‌ زحماتی که کشیده‌اند می‌دانند؛ این دسته از افراد، توجهی به راهی که طی می‌کنند ندارند و مسیر، به نوعی برای آنها زجر آور و خسته کننده است و از آن‌جایی که نتیجه برایشان اهمیت بسیار زیادی دارد، تصور نرسیدن و فکر کردن به شکست باعث می‌شود که باورشان را نسبت به خودشان از دست بدهند و کارهای مهم را هیچ وقت به مرحله اقدام نرسانند.

تکنیک‌های افزایش اعتماد به نفس

در این قسمت از مقاله قصد داریم تکنیک‌هایی را به شما بگوییم که استفاده از آنها برای شما همراهان عزیز منجر به افزایش اعتماد به نفس می‌شود. پس اگر شما هم به دنبال راهکارهایی هستید که سطح اعتماد به نفس را افزایش دهد، مواردی که در پایین ذکر شده، بدون شک برای شما کاربردی خواهد بود.

راهکار اول: افزایش تسلط

برای افزایش اعتماد به نفس، لازم است مهارت‌های فردی، اجتماعی و هر مهارتی که بر اساس اولویت‌های زندگی‌تان نیاز دارید را به دست آورید؛ همچنین هر قدر در انجام فعالیت‌های خود از مهارت و تسلط بیشتری برخوردار باشید، اعتماد به نفس بیشتری نیز خواهید داشت.

پیشنهاد مطالعه

برای مطالعه بیشتر مقاله زیر را بخوانید:

مقایسه با دیگران و تأثیر آن بر اعتماد به نفس

راهکار دوم: عدم مقایسه خودتان با دیگران

یکی از مهم‌ترین نکات در بهبودِ اعتماد به نفس این است که خود‌تان را با دیگران مقایسه نکنید؛ بلکه خودتان‌ را با دیروزِ خود‌تان مقایسه کنید؛ به عنوان مثال بررسی کنید کاری که الان مشغول انجام آن هستید، در گذشته با چه مقدار مهارت انجام داده‌اید و اکنون آن را با چه میزان مهارتی انجام می‌دهید.

راهکار سوم: مثبت‌ نگر باشید

توجه‌‌تان را از نقاط ضعف و ناکامی‌ها بردارید و توجه بیشتری به عملکردها و جنبه‌های مثبتِ شخصیت‌تان داشته باشید؛ برای این کار لازم است به موفقیت‌های خود (هر چقدر کوچک هم که باشد)، توجه کنید و از خود‌تان بابت آنها تشکر کرده و در نهایت نیز خودتان را تشویق کنید.

پیشنهاد مطالعه

برای یادگیری تکنیک‌های مثبت ‌اندیشی مقاله زیر را بخوانید:

مثبت‌ اندیشی چیست

راهکار چهارم: ورزش کنید

ورزش کردن فواید زیادی دارد که یکی از آنها افزایش اعتماد به نفس است. ورزش باعث می شود احساس راحتیِ بیشتری با خودمان داشته باشیم و اعتماد به نفسمان را افزایش دهیم. طبق تحقیقات انجام شده، فعالیت بدنی به طور مستقیم و غیرمستقیم با اعتماد به نفس مرتبط است. یکی از برجسته‌ترین راه‌هایی که ورزش می‌تواند اعتماد به نفس شما را افزایش دهد، این است که شما را زیباتر نشان می‌دهد.

و این نکته را به خاطر داشته باشید که:

تمامی‌ انسان‌ها، ارزشمند و توانمند هستند؛ اما به این دلیل که از ارزش و توانمندی خودشان آگاه نیستند، خود را فردی بی‌ارزش و ناتوان می‌دانند.

اگر شما هم این‌طور تصور می‌کنید، وقت آن رسیده است که تعریف خودتان را از ارزشمندی و توانمندی تغییر دهید و واژه‌های توانمندی و ارزشمندی را دوباره برای خودتان تعریف کنید؛ چرا که همه ما، ارزشمند و توانمند هستیم.

کلام پایانی

در این مقاله از سایت برآیند به این موضوع پرداختیم که اعتماد به نفس چیست؟ در ادامه مقاله نیز تفاوت و ارتباط اعتماد به نفس و عزت نفس را مورد بررسی قرار دادیم. در انتها نیز راهکارهایی را برای بهبود اعتماد به نفس به شما عزیزان پیشنهاد دادیم.

به طور خلاصه می‌توان اعتماد به نفس را باور به توانایی انجام کار و پذیرش توانایی‌‌ها دانست. اگر بتوانید مهارت‌هایی که دارید را به مرحله باور برسانید بدون شک شما نیز در آینده یکی از افراد موفق زندگی خودتان خواهید بود و اطرافیانتان شما را به عنوان یک فرد موفق معرفی خواهند کرد.