مهارت همدلی چیست؟ مهم‌ترین موانع همدلی

بسیاری از ما در شرایطی قرار می‌گیریم که دوست داریم با خانواده و دوستانمان درباره مشکلات و ناراحتی‌هایی که داریم، صحبت کنیم و حرف‌هایی را بشنویم که همراه با انتقاد و نصیحت نباشند.

مهارت همدلی یکی از مهارت‌های مهم در زندگی است که متأسفانه اکثر افراد به آن توجه زیادی ندارند؛ بعضی از افراد تصور می‌کنند که همدلی یک امر ذاتی است، در صورتی ‌که این مهارت با تمرین زیاد به دست می‌آید و از سنین کودکی قابل آموزش است.

آموزش همدلی در سنین کودکی باعث می‌شود تا فرد در بزرگسالی به طور مؤثرتری با دیگران ارتباط برقرار کند و دایرۀ ارتباطی‌ که دارد را گسترش دهد. اگر شما هم در ایجاد حس همدلی در روابطتان دچار مشکل هستید، در ادامه این مقاله از سایت برآیند همراه ما باشید تا به بررسی این مهارتِ مهم بپردازیم.

همدلی چیست؟

هاینس کوهوت (روانکاو اتریشی) معتقد است:

همدلی یعنی من اجازه می‌دهم به درون من بیایی، مرا جست‌ و جو کنی و دنیای اطراف را آن‌گونه که من می‌بینم، ببینی و درک کنی.

اگر امروزه مهارت همدلی محبوبیت زیادی بین ما دارد، حاصل تلاش‌های تیچنر و کوهوت است. واژه همدلی بعد از جنگ جهانی دوم متولد شد؛ بسیاری از افراد بعد از جنگ با مشکلات روحی، روانی، جسمی و اقتصادی رو به‌ رو شدند و نیاز به روان‌شناس در آن برهه نیز چند برابر شد.

کارل راجرز یکی از روان‌شناسان مشهور انسان‌گرا، برای درمان بیماران خود از مهارت همدلی استفاده می‌کرد و آن را یکی از عناصر مهم درمان می‌دانست.

انواع همدلی

برای همدلی کردن با دیگران 3 روش شناختی، عاطفی و دلسوزانه وجود دارد که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.

همدلی شناختی

همدلی شناختی یعنی احساسات و طرز فکر دیگران را درک کنیم. مدیرانی که از مهارت همدلیِ شناختی برخوردار باشند، می‌توانند دیدگاه‌های مختلف را مورد بررسی قرار داده و بازدهی کارمندان را افزایش دهند.

همدلی عاطفی

همدلی عاطفی یعنی من احساسات تو را درک می‌کنم و متوجه مشکلاتت هستم. پزشکان، مشاوران، پرستاران و معلمان معمولاً از این مهارت استفاده می‌کنند.

همدلی عاطفی جنبه منفی هم دارد؛ برخی افراد بعد از شنیدن مشکلات دوستشان گریه می‌کنند، در صورتی‌ که این کار همدردی به شمار می‌رود نه همدلی؛ واژه همدلی یعنی مشکلات دیگران را درک کنیم، به آنها حق بدهیم که ناراحت باشند و در صورت نیاز آنها را کمک کنیم.

پیشنهاد مطالعه

برای آشنایی با انواع مهارت های توسعه فردی مقاله زیر را مطالعه کنید:

توسعه فردی چیست؟

همدلی دلسوزانه

شاید بتوانیم بهترین نوع همدلی را همدلیِ دلسوزانه معرفی کنیم. افرادی که با ما صحبت می‌کنند فقط نیاز به درک شدن ندارند (همدلی شناختی) و نیازی نیست که همراه آنها گریه کنیم یا بیش از حد غصه بخوریم (همدلی عاطفی). این افراد نیاز دارند تا درک شوند، از نظر عاطفی مورد توجه قرار گیرند و در هنگام مواجهه با مشکل، مورد حمایت دیگران باشند.

چرا همدلی مهم است؟

وقتی مشکلی پیش می‌آید، دوست داریم دیگران با ما همدلی کنند، یا وقتی ناراحتی دیگران را می‌بینیم دوست داریم با آنها همدلی کنیم. به همین دلیل، همدلی، اهمیت زیادی پیدا می‌کند که از مهم‌ترین مزایای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• همدلی به دلیل درک متقابل، روابط را صمیمی‌تر و مستحکم‌تر می‌کند.
• روابط اجتماعی را بهبود می‌بخشد.
• افراد به راحتی می‌توانند ناراحتی و مشکلاتشان را مطرح کنند.
• طرفین رابطه، احساس رضایت و خوشحالی دارند.
• موجب افزایش اعتماد به‌ نفس می‌شود.
• استرس را کاهش می‌دهد.
• باعث می‌شود تا افراد تصمیم‌های بهتر و منطقی‌تری بگیرند.
• و غیره

وجود مهارت همدلی می‌تواند به این معنا باشد که فرد از سلامت روان و خودآگاهی بالایی برخوردار است. همدلی یک مهارت اکتسابی است و افرادی که فاقد این مهارت هستند، نمی‌توانند به‌ خوبی با دیگران ارتباط برقرار کنند.

مهم‌ترین موانع همدلی

در هنگام همدلی کردن، بعضی از صحبت‌ها نه تنها نتیجه مثبتی ندارند بلکه حس منفی به ‌طرف مقابل اِلقاء می‌کنند. در این قسمت می‌خواهیم به عواملی که باعث می‌شود تا همدلی از بین برود بپردازیم.

سرزنش کردن

در هنگام همدلی نباید دیگران را سرزنش کنیم و آنها را مقصر بدانیم. اینکه دائماً اشتباهات افراد را به آنها گوشزد کنیم و بگوییم “تقصیر خودت است که این اتفاق برایت افتاده” نه ‌تنها نتیجۀ مثبتی ندارد، بلکه باعث بدتر شدنِ احساسات در فرد مقابل می‌شود.

نصیحت‌کردن

نصیحت‌کردن، یکی دیگر از موانع همدلی است که اکثر افراد معتقدند آثار مخربی را به همراه دارد. این که مدام بگوییم چه کاری خوب است، چه کاری بد است یا چه کاری را انجام بده و چه کاری را انجام نده، باعث می‌شود تا دیگران حس بدی از ما بگیرند.

پیشنهاد مطالعه

برای نکات مهم خوب حرف زدن با دیگران حتما مقاله زیر را بخوانید

مهارت صحبت کردن چیست؟

کوچک‌نمایی مشکل

این نکته را باید در نظر داشته باشیم که اگر کسی درباره مشکلات و ناراحتی که دارد با ما مشورت کرد، در جواب نگوییم “این که چیزی نیست من از این مشکلات بزرگ‌تر رو هم داشتم”

در واقع در اکثر مواقع نیت ما خیر است و قصد داریم تا به فرد نشان دهیم که مشکل او کوچک و قابل‌ حل است؛ اما در واقع کوچک‌نمایی مشکل باعث می‌شود تا فرد مقابل فکر کند نسبت به حرف‌های او بی‌توجه هستیم.

همدردی کردن

در این حالت فکر می‌کنیم ما مسئول حل مسئله دیگران هستیم. افرادی که با ما صحبت می‌کنند نیاز به همدلی دارند نه همدلیِ همدردی؛ کسی که با ما صحبت می‌کند، انتظار دارد تا به حرف‌هایش گوش دهیم و تکیه‌گاه مطمئنی برای او باشیم؛ اما در همدردی فرد آن‌قدر متأثر می‌شود که از یک جایی به بعد کنترل احساس خود را از دست می‌دهد. با این وجود آیا این فرد می‌تواند تکیه‌گاه مناسبی برای دیگران باشد؟

در نتیجه می‌توان این‌گونه گفت که:

در هنگام شنیدن صحبت دیگران با آنها همدلی کنیم نه همدردی!

قضاوت

هنگام شنیدن صحبت‌های دیگران قضاوت و ارزیابی را کنار بگذاریم؛ زیرا این کار حس بسیار منفی و بدی را برای طرف مقابل ایجاد می‌کند.

سؤال کردن

فرآیند سؤال پرسیدن باید به‌ صورت درست صورت بگیرد. به طور مثال: اگر ما در حین صحبت‌های طرف مقابل بارها و بارها صحبت او را قطع کنیم و سؤالاتی از قبیل بپرسیم: «چرا این اتفاق افتاد؟» یا «از کی این اتفاق شروع شد؟» و غیره می‌تواند اثر منفی داشته باشد.

فرآیند سؤال پرسیدنِ غلط، حس بازجویی و توبیخ کردن را به فرد می‌دهد و ممکن است این‌طور فکر کند که ما دنبال کنجکاوی‌های خودمان هستیم.

تعصب

انسان‌ها، عقاید شبیه به هم ندارند و ممکن است فرد مقابل، مثل ما فکر نکند. اگر در هنگام همدلی کردن، با دید متعصبانه به مشکلات نگاه کنیم، در آینده دیگر کسی مشکلاتش را با ما مطرح نخواهد کرد.

تفاوت همدلی و همدردی

در تفاوت همدلی و همدردی می‌توانیم بگوییم که در همدردی، قدرت درک وجود ندارد و بیشتر، احساسات فرد در آن درگیر است. اما در همدلی قدرت درک وجود دارد، ما خودمان را جای طرف مقابل می‌گذاریم و دنیا را از دید او نگاه می‌کنیم.

مهارت‌های لازم برای همدلی

از آنجایی ‌که همدلی یک مهارت اکتسابی است، با تمرین و تکرار می‌توانیم این مهارت را بهبود ببخشیم؛ از مهم‌ترین مهارت‌های همدلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

گوش‌ دادن فعال

در قدم اول باید شنوندۀ خوبی باشیم. اگر بنا به هر دلیلی تمرکز کافی برای شنیدن صحبت‌های طرف مقابل را نداریم، همان ابتدا به او اعلام کنیم. در گوش ‌دادن فعال باید تمرکز ما بر روی حرف‌های طرف مقابل باشد تا بتوانیم پاسخ مناسبی برای صحبت‌ها و پرسش‌ها داشته باشیم.

برای اینکه شنونده خوبی باشیم، لازم است به موارد زیر توجه کنیم:

• ارتباط چشمی مناسب برقرار کنیم.
• در بین صحبت‌هایِ فرد با تکان دادنِ سر به او نشان دهیم که به حرف‌هایش توجه می‌کنیم.
• خود را جای او بگذاریم تا بهتر بتوانیم حال طرف مقابلتان را درک کنیم.
• در صورت داشتن ابهام، از او سؤال بپرسیم.
• مواردی را که باعث حواس‌ پرتی می‌گردد را از خودتان دور کنیم. مثلاً اگر صدای تلویزیون زیاد است، آن را کم کنیم، کتاب خود را کنار بگذاریم و مواردی از این قبیل کارها را انجام دهیم.

پیشنهاد مطالعه

اگر به یادگیری مهارت گوش‌ دادن فعال علاقه مند هستید می توانید مقاله زیر را بخوانید:

گوش‌ دادن فعال یا مهارت شنیدن چیست؟

انعکاس احساس

در این تکنیک با منعکس کردن احساسات، همدلی را به فرد نشان می‌دهیم. این احساسات می‌تواند خشم، غم، درماندگی، احساس گناه و غیره باشد.

مثلاً اگر فرد مشکلات بسیار سختی را پشت سر گذاشته باشد، می‌توانیم بگوییم “مطمئنم شرایط خیلی برات سخت بوده” در این مرحله وقتی به صحبت‌های فرد گوش می‌دهیم، بهتر است به حالت چهره، دست، نوع نگاه و غیره نیز توجه داشته باشیم.

انعکاس محتوا

در این مرحله با دقت به صحبت‌های فرد مقابل گوش می‌دهیم و سپس در موقعیتی مناسب، برداشت خود را با توجه به گفته‌های شخص منعکس می‌کنیم.

کلام پایانی

مهارت همدلی یکی از مهارت‌های مهم در زندگی هر فرد است که برای رشد، توسعه فردی و بهبود روابطمان نیاز داریم تا آن را بیاموزیم. همدلی باعث بهبود روابط اجتماعی و خانوادگی می‌شود. در این مقاله از سایت به بررسی مهارت همدلی و موانع و روش‌های ایجاد همدلی در یک رابطه پرداختیم.

در همین راستا می‌توان این‌گونه بیان کرد، که همدلی یکی از مهارت‌های لازم برای رسیدن به موفقیت و رشد شخصی است. این نکته را به خاطر داشته باشیم که همدلی مانند هر مهارت دیگری با تمرین و تکرار به دست می‌آید. ثبت‌نام در کارگاه‌های مهارت همدلی، خواندن کتاب، مقاله و غیره نیز از دیگر روش‌های افزایش این مهارت به شمار می‌روند.­