عکس‌های سلفی شما در موردتان چه می‌گویند؟

بین ویژگی‌های شخصیتی افراد با عکس‌های سلفی که در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی از خود منتشر می‌کنند ارتباط وجود دارد. در واقع عکس‌‌های سلفی ما ممکن است برخی از ویژگی‌های شخصیتی ما را برای دیگران آشکار ‌کند.

ما در این مطلب از سایت برآیند قصد داریم با عینک روان‌شناسی به عکس‌های سلفی نگاه کنیم و پی ببریم که شخصیت افراد چه ارتباطی با عکس‌های سلفی که از خود منتشر می‌کنند دارد.

در ابتدا به سؤال «چه شد که عکس سلفی توجه روان‌شناسان را جلب کرد؟» پاسخ خواهیم داد. سپس ارتباط خودشیفتگی، عزت‌نفس و پنج ویژگی بزرگ شخصیت (برون‌گرایی، وظیفه‌شناسی، پذیرش، توافق‌پذیری و روان‌رنجوری) با عکس‌های سلفی را بررسی خواهیم کرد.

در انتها نیز به این سؤال پاسخ خواهیم داد که آیا ویژگی‌های شخصیتی افراد را می‌توان از روی عکس‌های سلفی تشخیص داد؟ پس تا انتهای این مطلب با برآیند همراه باشید.

چه شد که ‌پای سلفی گرفتن به روان‌شناسی باز شد؟

زمانی که گرفتن عکس سلفی به امری رایج و طبیعی تبدیل شد،‌ بررسی موضوعات روان‌شناختی مرتبط با این کار نیز در روان‌شناسی مطرح شد. به بیان دیگر از آن زمان که عکس‌های سلفی‌ در بین مردم محبوب شد و ما به دیدن چهره دوستان‌مان در نمای نزدیک شبکه‌های اجتماعی عادت کردیم و موضوعاتی از قبیل تأثیر ویژگی‌های شخصیتی بر عکس‌های سلفی در روان‌شناسی مطرح شد.

مطابق با مقاله‌ای که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، در سال ۲۰۱۳ اصطلاح سلفی به طور رسمی به فرهنگ لغت انگلیسی آکسفورد اضافه شد و سلفی را به‌عنوان «عکسی که شخص از خود با یک گوشی هوشمند یا وب‌کم گرفته و از طریق رسانه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته است.»تعریف می‌کند.

در نتیجه از آنجایی که گرفتن، پست کردن و مشاهده سلفی برای خیلی‌ها به یک عادت روزمره تبدیل شد بررسی پیامدهای روان‌شناسی آن در سطح فردی و اجتماعی اهمیت پیدا کرد. جلب شدن توجه روان‌شناسان به عکس‌های سلفی موجب شد تا تحقیقات مختلفی در زمینه عکس‌های سلفی انجام شود.

نگاه به عکس‌های سلفی با دید روان‌شناسی

مطالعه و آگاهی داشتن از مقالات روان‌شناسی مربوط به عکس‌های سلفی، علاوه بر اینکه کمک می‌کند ما دیدی جامع‌تر نسبت به پدیده محبوب سلفی داشته باشیم؛ این امکان را نیز به ما می‌دهد که بتوانیم نکات مختلفی را از یک عکس سلفی متوجه شویم.

به‌طور کلی بین حالت و تعداد عکس‌های سلفی که افراد از خود در شبکه‌ها اجتماعی و صفحات شخصی خود، منتشر می‌کنند با شخصیت آنها ارتباط وجود دارد.

با داشتن یک دید کلی به عکس‌های سلفی می‌توان رفتاری که افراد نسبت به سلفی دارند را در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار داد. برای مثال گروهی از افراد اغلب سلفی‌هایی را از خود منتشر می‌کنند که در آن همسرشان نیز حضور دارد یا گروهی دیگر در عکس‌های سلفی‌ خود بیشتر در جمع دوستان خود هستند.

همچنین برخی از دختران جوان به گرفتن عکس سلفی با ژست داک فیس یا غنچه‌ای کردن لب علاقه دارند و بسیاری موارد این‌چنینی دیگر. علاوه بر رفتار‌های مختلف نسبت به سلفی انگیزه‌های مختلفی‌ هم در رابطه با سلفی وجود دارد. مطابق با مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۷ سه انگیزه متمایز سلفی عبارت است از:

• تأیید خود: تأیید اعتماد به نفس خود با گرفتن عکس‌های سلفی است.
• تعلق: تعلق در حقیقت تمایل به گرفتن و انتشار سلفی در شبکه‌های اجتماعی و رعایت هنجارهای اجتماعی است، تا فرد احساس کند بخشی از محیطی است که در آن زندگی‌ می‌کند.
• مستندسازی: در مستندسازی قصد حفظ خاطرات و تجربه فرد است.

نارسیسیسم یا خودشیفتگی و سلفی

مقاله‌ای با عنوان «من عاشق سلفی‌ام هستم! بررسی خودشیفتگی آشکار و پنهان برای درک رفتارهای انتشار سلفی در سه جامعه جغرافیایی» در سال ۲۰۱۹ منتشر شده است. در این مطالعه، تأثیر خودشیفتگی آشکار و پنهان بر رفتارهای مرتبط با انتشارِ سلفی، مورد بررسی قرار گرفته است.

نتایج نشان می‌دهد، افرادی که دارای سطح بالایی از خودشیفتگی هستند به گرفتن و انتشار سلفی علاقه بیشتری نسبت به باقی افراد دارند به همین دلیل عکس‌های سلفی زیادی از خود در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند.

همچنین، این تحقیق بیان کرده است که عوامل فرهنگی، جغرافیایی و اجتماعی می‌توانند بر رفتارهای سلفی تأثیرگذار باشند. خود‌شیفتگی در افراد با مواردی مانند عشق بیش از حد به خود و نیاز به تحسین و توجه مشخص می‌شود.

پیشنهاد مطالعه

برای آشنایی بیشتر با انواع، علائم و درمان خودشیفتگی مقاله زیر را بخوانید

خودشیفتگی یا نارسیسیسم چیست؟

مطابق با مقاله‌ای دیگری که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، خودشیفتگی در رفتارهای مرتبط با گرفتن عکس سلفی و انتشار آن نقش دارد. به‌عنوان مثال، افراد خودشیفته بیشتر از افراد غیر خودشیفته سلفی می‌گیرند و از انتشار عکس‌های سلفی در شبکه‌های اجتماعی خوش‌شان می‌آید.

همچنین در این مقاله به آزمایش و تحقیق علمی اشاره شده است که در آن محققان از شرکت‌کنندگان سؤال پرسیده بودند که آیا انتشار یک عکس سلفی آنها را تشویق به انجام رفتارهایی که حاکی از خودشیفتگی است می‌کند یا خیر. در نتیجه آزمایش بیش از ۵۰ درصد شرکت‌کنندگان بین سلفی گرفتن و خودشیفتگی ارتباط برقرار کرده بودند.

از نگاه این مطالعه نیز خودشیفتگی در افراد با منتشر کردن تعداد زیاد عکس‌‌ سلفی از خودشان مرتبط است. همچنین در این مقاله اشاره شده است که عزت‌نفس فرد، درگیر با اختلال خودشیفتگی پنهان از نظراتی که دیگران در رابطه با عکس‌های سلفی او دارند تأثیر می‌پذیرد.

در مقاله دیگری با عنوان سلفی و شخصیت: چه کسی عکس‌های پُرتره از خود پست می‌کند؟ آمده است که رفتارهای مرتبط با انتشارِ عکس سلفی به‌خصوص در مورد مردان رابطه مثبتی با خودشیفتگی دارد.

عزت‌نفس و سلفی

مطالعات نشان می‌دهند که عزت‌نفس و خودنمایی با منتشر کردن عکس سلفی مرتبط هستند. در مقاله‌ای آمده است که عزت‌نفس بالا با کمتر به اشتراک گذاشتن سلفی‌های مربوط به تجربیات عاشقانه ارتباط دارد.

پیشنهاد مطالعه

برای آشنایی بیشتر با انواع عزت نفس در روان‌شناسی مقاله زیر را مطالعه کنید:

عزت نفس چیست؟

مدل پنج عاملی شخصیت و سلفی

تاکنون تحقیقات مختلفی در رابطه با شخصیت افراد انجام شده است. این تحقیقات انواع مختلفی از نظریه‌ها را ایجاد کرده که سعی در تعریف و اندازه‌گیری شخصیت دارند. مدل پنج ویژگی بزرگ شخصیت یا مدل پنج عاملی شخصیت یک مدل پذیرفته شده در روان‌شناسی برای طبقه‌بندی و درک شخصیت انسان است.

از طرفی پیش‌تر در همین مطلب گفتیم که انگیزه‌ها و دلایل مختلفی برای گرفتن عکس سلفی وجود دارد و هر کدام از این انگیزه‌ها به ویژگی‌های شخصیتی افراد مربوط می‌شوند.

در همین راستا در بسیاری از تحقیقات مربوط به یافتن ارتباط بین ویژگی‌های شخصیتی و عکس سلفی از مدل پنج عامل شخصیتی یا پنج ویژگی بزرگ شخصیت استفاده شده است. مدل پنج عاملی شخصیت را به پنج جزء تقسیم می‌کند که عبارت است از:

1. توافق‌پذیری (Agreeableness)

معیاری است که نشان می‌دهد که فرد چقدر با دیگران کنار می‌آید. افرادی که دارای این ویژگی شخصیتی هستند تمایل بیشتری به همکاری دارند، در حالی که افرادی که در این ویژگی شخصیتی در سطح پایین‌تر هستند، تمایل بیشتری به رقابت دارند.

2. وظیفه‌شناسی (Conscientiousness)

معیاری است که نشان می‌دهد یک فرد چقدر مراقب، منضبط و دارای نظم شخصی است. فردی که این ویژگی شخصیتی در وی ضعیف است، ممکن است برای انجام کارها تعلل کنند.

3. برون‌گرایی (extraversion)

معیاری است که نشان می‌دهد یک فرد چقدر اجتماعی، برون‌گرا و پرانرژی است. افرادی که در مقیاس برون‌گرایی نمره کمتری می‌گیرند، درون‌گراتر، ساکت‌تر و کم‌حرف‌تر تلقی می‌شوند.

پیشنهاد مطالعه

برای مطالعه بیشتز مقاله پنج بُعد کلان شخصیت که نمایشی از طیف‌های شخصیتی است را بخوانید.

پنج ویژگی بزرگ شخصیت

4. پذیرش (Openness)

معیاری است که میزان تخیل و خلاقیت یک فرد را اندازه‌گیری می‌کند. افرادی که دارای این ویژگی شخصیتی هستند تمایل بیشتری به ماجراجویی و خلاقیت دارند. برعکس، افرادی که این ویژگی شخصیتی را در سطح پایین‌تری دارند، اغلب بسیار سنتی‌تر هستند و ممکن است با تفکر انتزاعی دست‌وپنجه نرم کنند.

5. روان‌رنجور‌خویی (Neuroticism)

معیاری است که با غم و اندوه، بدخلقی و بی‌ثباتی عاطفی مشخص می‌شود. افرادی که از سطح روان‌رنجورخویی بالایی برخوردارند، تمایل به تجربه نوسانات خلقی، اضطراب، تحریک‌پذیری و اندوه دارند. کسانی که سطح این ویژگی شخصیتی در آنها پایین است، از نظر عاطفی پایدارتر و انعطاف‌پذیرتر هستند.

در مقاله‌ای آمده است که از میان پنج ویژگی شخصیتی، سطح برون‌گرایی افراد با عکس‌های سلفی که از خود منتشر می‌کنند و تعداد دفعات تعویض عکس پروفایل آنها ارتباط دارد. علاوه بر این، به نظر می‌رسد که افراد برون‌گرا، بیشتر از دیگران درگیر استفاده از رسانه‌های اجتماعی هستند. البته این مطلب تعجب‌آور نیست، زیرا افراد برون‌گرا عموماً بسیار اجتماعی‌ هستند.

در سال ۲۰۱۷ مقاله‌ای با عنوان پشت سلفی‌های من باشید: پنج ویژگی بزرگ و رفتارهای شبکه‌های اجتماعی از طریق سلفی منتشر شد. در این مطالعه، یافته‌های مهمی درباره رابطه بین پنج عامل شخصیت و استفاده از سلفی به‌دست آمده است. مهم‌ترین یافته‌های این مطالعه عبارت‌اند از:

• افرادی که ویژگی شخصیت برون‌گرایی دارند، تمایل بیشتری به لایک کردن و اظهار‌نظر در مورد سلفی دیگران دارند.
• افرادی که ویژگی شخصیت توافق‌پذیری را دارند، تمایل بیشتری به مشاهده عکس‌های سلفی دیگران دارند.
• افرادی که ویژگی‌های شخصیتی مانند توافق‌پذیری، پذیرش، وظیفه‌شناسی و روان‌رنجوری (همه موارد به جز برون‌گرایی) را دارند نگران نحوه واکنش دیگران به سلفی خود هستند.

با توجه به یافته‌های این مطالعه می‌توان نتیجه گرفت که خصوصیات شخصیتی به طور مستقیم یا غیرمستقیم، روی نحوه استفاده افراد از سلفی تأثیرگذار است. در پژوهش دیگری که محققان رابطه بین پنج عامل شخصیتی بزرگ و نشانه‌های شخصیتی در عکس‌های سلفی را مورد بررسی قرار دادند. آمده است که:

1. عکس‌های سلفی که دارای صورت‌های شاد و راضی هستند و احساسات مثبتی در عکس سلفی به تصویر کشیده شده است، می‌تواند نشان‌دهنده خصوصیات توافق‌پذیری و پذیرش در فرد باشد.

2. سلفی‌هایی که دارای حرکت لب‌ها به شکلی خاص و معروف به داک فیس است، می‌تواند نشانه‌ای از روان‌رنجوری یا عصبانیت درونی باشد. مکانی که در پس‌زمینه‌ی عکس سلفی قرار دارد، می‌تواند نشانه‌ای برای ویژگی شخصیتی وظیفه‌شناسی یا مسئولیت‌پذیری باشد.

3. نمایش یک مکان خصوصی در پس‌زمینه سلفی، نشان از کم بودن ویژگی شخصیتی وظیفه‌شناسی در فردی است که سلفی به او تعلق دارد. به این دلیل که افرادی که این ویژگی شخصیتی در آنها پررنگ است در رابطه با نشان دادن حریم خصوصی خود به دیگران احتیاط می‌کنند.

همچنین در این پژوهش به این موضوع اشاره شده است، افرادی که در مکان‌های عمومی عکس سلفی می‌گیرند، پرانرژی و پرتحرک هستند، در حالی که افرادی که در مکان‌های خصوصی عکس می‌گیرند، معمولاً به نظر می‌رسد که آرام هستند.

پیشنهاد مطالعه

برای یادگیری تکنیک‌های تقویت اعتماد به نفس حتما مقاله زیر را بخوانید:

اعتماد به نفس چیست؟

برداشت ما از شخصیت افراد از روی عکس‌‌های سلفی ‌‌آنها چقدر می‌تواند درست باشد؟

شخصیت‌شناسی از روی عکس سلفی مسلماً کار دقیقی نیست و احتمال دارد نتایج درستی هم به همراه نداشته باشد. به چند دلیل:

1. این صاحبان عکس‌های سلفی هستند که تصمیم می‌گیرند چه چیزی از خودشان را به ما نشان دهند. سلفی‌های ارسال شده در رسانه‌های اجتماعی عموماً افراد را به مطلوب‌ترین شکل ممکن نشان می‌دهند و حتی ممکن است با واقعیت افراد فاصله زیادی داشته باشند.

2. برخی از سلفی‌ها صرفاً با انگیزه و هدف ثبت خاطرات (مثلاً خاطره از یک سفر یا رویداد) توسط افراد منتشر می‌شود و نمی‌شود به‌صورت موردی از یک عکس سلفی نتیجه گرفت که صاحب عکس ویژگی شخصیتی خاصی دارد.

3. سلفی‌ها معمولاً فقط چهره‌ها را نشان می‌دهند و نشانه‌هایی مانند لباس و وضعیت بدن که ممکن است ویژگی‌های شخصیتی را نیز بیان کنند، وجود ندارند.

جمع‌بندی

در این مطلب از سایت برآیند ما در ابتدا به این سؤال که چه شد پای سلفی گرفتن به روان‌شناسی باز شد پاسخ دادیم. بعد از آن به بررسی ارتباط خودشیفتگی و عزت‌نفس با عکس‌های سلفی پرداختیم و گفتیم که ممکن است افرادی که وقت زیادی را صرف ویرایش، ارسال و انتشار عکس سلفی می‌کنند با اختلال نارسیسیسم یا خودشیفتگی درگیر باشند.

در بخش انتهایی از این مطلب ابتدا تعریف مختصری از مدل پنج عاملی شخصیت ارائه دادیم. بعد از آن به مطالعاتی که تأثیر برون‌گرایی، پذیرش، وظیفه‌شناسی، توافق‌پذیری و روان‌رنجوری بر سلفی را بررسی کرده بودند اشاره کردیم. در انتها نیز گفتیم که قضاوت کردن در مورد شخصیت افراد از روی عکس‌های سلفی آنها دقیق نیست و حتی ممکن است درست هم نباشد.
منبع اولمنبع دوممنبع سوم