مشکلات و مهارت های تحصیلی چیست؟

مشکلات و مهارت های تحصیلی چیست؟ هر مدرسه‌ای می‌خواهد فرصت‌های تحصیلی برابر در اختیار دانش آموزانش قرار دهد. هر پدر، مادر و معلمی نیز دوست دارد شاگردانش موفق و خوشحال باشند. با این حال برخی دانش آموزان هنگام تحصیل دچار مشکلات آموزشی می‌شوند. این مشکلات گاه تا جایی پیش می‌روند که به اخراج یا ترک تحصیل می‌انجامند.

اما اغلب این مشکلات قابل حل‌ هستند. بنابراین جای تاسف است که برخی از دانش آموزان به دلیل ناتوانی والدین یا ضعف نظام آموزشی از تحصیل باز می‌مانند. ما در این مقاله درباره مشکلات آموزشی در دوره تحصیل، نشانه‌ها و تأثیر مدارس بر سلامت دانش آموزان صحبت و سپس چند مهارت مهم برای موفقیت دانش آموزان را معرفی می‌کنیم. اگر معلم، والد یا دانش آموز هستید، حتما مقاله برآیند را تا انتها مطالعه کنید.

مشکلات آموزشی در دوره تحصیل

برخی دانش آموزان در دوران تحصیل مشکلاتی را تجربه می‌کنند. این مشکلات به شکل مستقیم یا غیر مستقیم بر کیفیت تحصیل آنها تأثیر منفی می‌گذارد. گاهی اوقات باعث افت تحصیلی و گاهی حتی به ترک تحصیل منجر می‌شود. این مشکلات را در فهرست زیر خلاصه کرده‌ایم:

• ابهام درباره رشته تحصیلی یا عدم علاقه به آن
• مدیریت بد زمان مانند تعلل
• کمبود توجه از سوی معلمان
• قلدری چه به عنوان قلدر و چه به عنوان قربانی
• رفتارهای نامناسب و کژ رفتاری
• مصرف مواد مخدر
• اختلالات شخصیتی و روانی

نشانه‌های مشکلات آموزشی در دوره تحصیل

معلمان و والدین معمولا اولین کسانی هستند که متوجه مشکل می‌شوند. آنها باید نسبت به هرگونه تغییر رفتار که پیشتر در محصل مشاهده نمی‌شد، حساس باشند. این تغییرات را در زیر آورده‌ایم:

• کاهش نمرات درسی
• بی‌علاقگی ناگهانی به درس یا رشته تحصیلی
• عدم شرکت در کلاس‌های درس به بهانه‌های واهی یا تاخیر مداوم در حضور به موقع در کلاس
• عدم تمایل به همکاری با معلمان، والدین یا اعضای خانواده
• پرخاشگری و دعوا با همکلاسی‌ها

این نشانه‌ها به ما می‌گویند که مشکلی به وجود آمده و اغلب علائم یک مشکل پنهان است. برای مثال شاید محصل دچار مشکلات جسمی شده و این عامل در افت تحصیلی او اثر گذاشته است.

سلامت جسمی تأثیر مستقیم بر کیفیت تحصیلی دارد. بنابراین والدین و معلمان در صورت مشاهده نشانه‌های مشکل، باید علائم جسمانی مانند کم‌خوابی یا بی‌خوابی، سوء تغذیه، بیماری‌های مزمن یا کاهش بینایی و شنوایی را نیز بررسی کنند. به هر صورت باید ریشه مشکل شناسایی شود تا بتوانیم به سراغ راهکارهای حل مسئله برویم.

اگر دانش آموزی دچار ناتوانی خاص بود چه کنیم؟

برخی از دانش آموزان نه به دلیل نشانه‌های گفته شده، بلکه به علت معلولیت و یک ناتوانی خاص دچار مشکلات آموزشی‌ هستند. مواردی مانند اختلال یادگیری و بیش فعالی از آن جمله‌اند. در این موارد باید از روش‌های متفاوت و ابزارهای مخصوص برای آموزش استفاده کرد. دولت‌ها نیز با تاسیس مدارس خاص که کارکنان آموزش دیده دارند، به تحصیل این دسته از دانش آموزان کمک می‌کنند.

مدارس چگونه بر سلامت روان دانش آموزان تأثیر می‌گذارند؟

مشکلات آموزشی در دوره تحصیل گاهی ناشی از نحوه عملکرد مدارس است. دانش آموزان امروزه در برخی کشورها از جمله کشور خودمان فشارهای زیادی برای کسب نمره بالا و کنار آمدن با برنامه‌های درسی و کنکور تحمل می‌کنند.

این فشارها استرس زیادی تولید می‌کند. وقتی دانش آموزان احساس کنند که نمی‌توانند با این فشارها کنار بیایند، دچار مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی و حتی افکار خودکشی می‌شوند.

دانش آموزان چگونه می‌توانند به سلامت روان خود کمک کنند؟

پدانش آموزان با افزایش تاب آوری خود می‌توانند بر استرس‌های روزمره غلبه کنند. آنها می‌توانند روابط بین فردی محکمی با دیگر همکلاسی‌ها و معلم‌ها ایجاد کنند. این شبکه ارتباطی به آنها در مواقع نیاز کمک می‌کند. همچنین آنها باید به بدن و روان خود توجه و از آن مراقبت کنند. خواب کافی، مصرف غذاهای سالم و ورزش کردن سه راه مناسب برای افزایش تاب آوری در برابر استرس‌هاست.

والدین و معلمان چه کمکی به حفظ سلامت دانش آموزان می‌کنند؟

ارائه اطلاعات دقیق به دانش آموزان جهت کاهش ابهام آنها، آمادگی برای ایجاد ارتباط در هر زمان و موقعیت، پرسیدن به جای بیانیه صادر کردن و صحبت کردن درباره احساسات مطابق با سن و سال دانش آموزان از جمله راهکارهایی است که والدین و معلمان می‌توانند برای حفظ سلامت دانش آموزان انجام دهند.

مهارت‌های لازم برای مقابله با مشکلات آموزشی

دانش آموزان موفق اغلب مهارت‌های مشابهی دارند. برخی از این مهارت‌ها به آسانی کسب می‌شوند. اما بعضی دیگر نیازمند تمرین مداوم‌اند. با این حال هر دانش آموزی با توجه و تلاش می‌تواند اغلب آنها را کسب کند. این مهارت‌ها صرفا موفقیت دانش آموز در دوره تحصیل را رقم نمی‌زنند، بلکه می‌توان از آنها برای توسعه فردی در سایر مراحل زندگی بهره برد.

1. توجه به جزئیات

دانش آموزی که به جزئیات توجه می‌کند، کمتر دچار خطا شده و بیشتر بر تکالیفش متمرکز است. توجه به جزئیات در کلاس درس مهم است و ضریب یادگیری را افزایش می‌دهد.

2. انعطاف پذیری

موفق‌ترین دانش آموزان کسانی‌ هستند که بتوانند انعطاف پذیری لازم برای سازگاری با شرایط و چالش‌های مختلف را از خود نشان دهند. برای مثال چنین دانش آموزانی می‌توانند از یک موضوع به موضوع دیگر رفته و مهارت‌های ذهنی آموخته شده را برای حل مسائل جدید به کار گیرند.

پیشنهاد مطالعه

برای یادگیری مراحل و موانع حل مشکل حتما مقاله زیر را مطالعه کنید.

مهارت حل مسئله چیست؟

3. ارتباط مؤثر

هرچه دانش آموزی بهتر بتواند با معلمان یا همکلاسی‌های خود ارتباط برقرار کند، در بیان اهداف و نظراتش و حل تعارض‌ها موفق‌تر است. ارتباط موثر یک مهارت مهم است که در فراز و نشیب زندگی نیز نقش تعیین کننده‌ای دارد.

4. تفکر خلاق

تفکر خلاق یکی از مهارت‌های مورد نیاز این روزهاست. بسیاری از شرکت‌ها و کسب‌وکارها به دنبال افرادی می‌گردند که بتوانند از دریچه‌ای جدید به مشکلات و موضوعات مختلف بنگرند و نوآوری خلق کنند. از این رو پرورش این مهارت در دوره تحصیل علاوه بر موفقیت تحصیلی، شانس موفقیت در ادامه مسیر زندگی را برای دانش آموز بیشتر می‌کند.

5. تفکر انتقادی و مهارت حل مسئله

در اینجا به سخنی معروف از آلبرت انیشتین اشاره می‌کنیم:

تحصیلات آن چیزی است که برای فرد پس از فراموش کردن آنچه در مدرسه آموخته به جا می‌ماند.

این جمله درست است. ما بسیاری از جزئیات مطالب آموخته شده در دوران تحصیل را به یاد نمی‌آوریم. با این حال اگر در پس آموختن آن مطالب، تفکر انتقادی و مهارت حل مسئله را یاد بگیریم، می‌توانیم در آینده هنگام مواجه شدن با هر مسئله تازه، از آنها استفاده کنیم.

6. سازماندهی

با توجه به اینکه دانش آموزان با مسئولیت‌های مختلف مانند انجام تکالیف درسی،‌ شرکت در کلاس‌های فوق برنامه، امتحانات و وظایف خانوادگی روبه‌رو هستند، آموختن مهارت سازماندهی برای آنها مهم است. با تعیین اهداف شفاف، اولویت بندی کارها و مدیریت زمان می‌توان مهارت سازماندهی را تمرین کرد.

7. شور و اشتیاق

وقتی دانش آموزان به موضوع و رشته تحصیلی خود علاقه داشته باشند، نسبت به آن شور و اشتیاق نشان می‌دهند. این اشتیاق، انگیزه آنها را برای تلاش بیشتر، تشویق می‌کند. لازمه ایجاد شور و اشتیاق این است که به آنها اجازه دهیم آزادانه رشته تحصیلی خود را براساس اهداف‌، علاقه، توانایی‌ها و استعدادشان انتخاب کنند.

8. تاب آوری

حتی موفق‌ترین دانش آموزان نیز ممکن است در یک امتحان شکست بخورند. بنابراین تاب‌ آوری به عنوان یک مهارت، برای گذر از شکست‌ها و ادامه دادن ضروری است. با تاب آوری است که دانش آموزان، سرسختی در برابر مشکلات و عقب گرد‌ها را می‌آموزند.

جمع‌بندی

در این مقاله از سایت برآیند نگاهی مختصر به مشکلات آموزشی و راهکارهای رفع آنها داشتیم. آموختیم که مواردی مانند تغییر در الگوی خواب، کاهش نمرات، قلدری و بی‌‌انگیزگی از نشانه‌های بروز مشکل‌ هستند. همچنین دانستیم که این نشانه‌ها می‌توانند بیانگر مشکلات عمیق‌تر باشند.

با شناسایی این مشکلات در مراحل اولیه و توانمندسازی دانش آموزان می‌توانیم بر آنها غلبه کنیم. افزایش تاب آوری، پرورش مهارت‌هایی مانند تفکر خلاق، سازماندهی و آمادگی برای ارتباط مؤثر از جمله مهارت‌هایی هستند که دانش آموزان با کسب آنها می‌توانند علاوه بر غلبه بر مشکلات، به موفقیت تحصیلی برسند.
منبع اول