اعتیاد چیست؟ علائم و نشانه‌های‌ اعتیاد و تاثیر آن بر مغز

انسان‌ها در طول زندگی پرتلاطم و پرفراز و نشیب خود، چه از نظر اجتماعی و چه از نظر فردی، درگیر مسائل گوناگونی می‌شوند. شاید یکی از مسائل مهمی که انسان در قرن‌های اخیر درگیر آن بوده است (که روز به روز به اهمیت آن افزوده می‌شود) مسئله اعتیاد است.

اعتیاد برای مدت‌ها به عنوان یک رفتار انتخابی توسط اشخاص تلقی می‌شد اما امروزه کارشناسان و پزشکان آن را به عنوان یک اختلال و بیماری پیچیده و مزمن مغزی به‌شمار می‌آورند. اعتیاد تهدیدی جدی برای سلامت روان افراد تلقی می‌شود؛ بنابراین می‌توان کسب اطلاعات در مورد این مسئله را در راستای داشتن زندگی بهتر، لازم و ضروری به شمار آورد.

در این مطلب از سایت برآیند به توضیح عناوین مختلفی در رابطه با اعتیاد خواهیم پرداخت. از جمله تعریف اعتیاد، علائم و نشانه‌های آن. همچنین در ادامه انواع اعتیاد را بررسی خواهیم کرد و متوجه خواهیم شد که وقتی از اعتیاد صحبت می‌کنیم، منظورمان تنها اختلال مصرف مواد مخدر نیست، بلکه اعتیاد شامل رفتار‌های خاصی نیز می‌شود.

در ادامه به تاثیر اعتیاد بر مغز خواهیم پرداخت و در انتها از ترک اعتیاد و روش غلبه و رویارویی با این مشکل سخن خواهیم گفت. از شما دعوت می‌کنیم تا انتهای این مطلب همراه برآیند باشید.

اعتیاد چیست؟

اعتیاد یک اختلال است. مشخصه اصلی این اختلال، استفاده وسواسی از یک ماده یا یک فعالیت پاداش دهنده، بدون در نظر گرفتن عواقب و پیامد‌های مضر آن است. این وضعیت پیچیده از تاثیر اختلالات روانی، شخصیت های نابهنجار، محیط و اطرافیان، کنجکاوی، فرار از روزمرگی و انگیزه‌های درمانی در نظر گرفته می‌شود.

انجمن پزشکی اعتیاد آمریکا (ASAM) اعتیاد را اینطور تعریف می‌کند:

اعتیاد یک بیماری مزمن و قابل درمان است که شامل تعاملات پیچیده میان مدارهای مغزی، ژنتیک، محیط زیست و تجربیات زندگی فرد است. افراد مبتلا به اعتیاد یا از مواد استفاده می‌کنند یا در رفتارهایی شرکت می‌کنند که انجام آن بعد از مدتی برای‌شان وسواس‌گونه و اجباری می‌شود؛ این رفتار‌های وسواس‌گونه یا مصرف مواد، اغلب با وجود پیامدهای مضر ادامه می‌یابند.

در گذشته تصور می‌شد که اعتیاد تنها شامل سوء مصرف مواد مخدر است، اما امروزه تعریف اعتیاد برای فعالیت‌هایی مانند قمار و همچنین بازی و خرید نیز به کار برده می‌شود. همچنین باید به این نکته مهم توجه کرد که اعتیاد مربوط به عصب شناسی زیربنایی مغز است و نه رفتارهای بیرونی. با درمان مناسب، افراد مبتلا به اعتیاد می‌توانند زندگی شاد و سالمی داشته باشند.

مؤسسه ملی سلامت روان ایالات متحده اعتیاد به مواد را به این شکل تعریف کرده است:

اختلال مصرف مواد ( Substance Use Disorder یا SUD) یک اختلال روانی است که بر مغز و رفتار فرد تأثیر می‌گذارد و منجر به ناتوانی فرد در کنترل مصرف موادی مانند مواد مخدر قانونی یا غیرقانونی، الکل یا داروها مي‌شود.

علائم و نشانه‌های اعتیاد

همه اعتیادها، چه اعتیاد به مواد و چه به رفتارها، شامل فرآیندهای فیزیکی یا روانی می‌شوند. چیزی که شخص به آن اعتیاد دارد، چه الکل باشد یا ماده مخدر مانند کراک یا کوکائین و چه رفتار‌ی مانند قمار، در یک چیز مشترک است.

وجه مشترک همه‌ی این اعتیاد‌ها، استفاده مداوم یا انجام یک عمل بدون در نظر گرفتن پیامد‌های منفی آن برای خود، روابط، امور مالی، تحصیل یا عملکرد شغلی است. این پیامد‌های منفی از ناتوانی در کنترل مصرف یا جلوگیری از رفتار ناشی می‌شود.

تجربه هر فرد از اعتیاد کمی متفاوت است، اما به طور کلی برخی علائم رایج وجود دارد که باید مراقب آنها بود، از جمله تغییرات رفتاری مانند دروغ گفتن، تغییرات شدید خلق و خو، تغییر گروه‌های اجتماعی و همچنین علائم فیزیکی مانند تغییر در وزن، خواب و سطح انرژی.

در ادامه به برخی از علائم و نشانه‌های رایج در افرادی که دچار اعتیاد هستند اشاره خواهیم کرد:

• تغییرات در گروه‌های اجتماعی، دوستان جدید و غیرعادی، مکالمات تلفنی عجیب و غریب.
• لوازمی مانند پایپ شیشه‌ای، کاغذ سیگار، ترازوهای کوچک و غیره.
• مشکلات مالی.
• دروغ‌گویی.
• بیرون رفتن‌های غیرقابل توضیح مکرر که اغلب فوری و ضروری به نظر می‌رسند.
• پنهان‌کاری.
• دزدی؛ برداشتن اموالی که متعلق به فرد نیست.
• مخفی کردن مواد مخدر، اغلب در بسته‌های کوچک پلاستیکی، کاغذی یا فویل.
• انجام فعالیتی به صورت مداوم (اعتیاد گونه) به شکلی که بر روابط، عملکرد جنسی،تحصیل و کار تأثیر منفی می‌گذارد.
• اشتغال به کار اعتیادآور و صرف زمان زیادی برای برنامه‌ریزی، درگیر شدن و بهبودی از رفتار اعتیادآور.
• تغییرات در انرژی، به عنوان مثال فرد یا خیلی خسته و بدون انرژی به نظر می‌رسد یا کاملا پر انرژی.
• مشکل در کاهش یا کنترل رفتار اعتیاد آور.
• تغییرات خلقی شدید.
• تغییرات فیزیکی شامل افزایش بیماری‌‌ها مثل یبوست، مشکلات تنفسی، تهوع و تغییر وزن.
• خوابیدن خیلی بیشتر یا کمتر از حد معمول یا در ساعات مختلف روز یا شب.
• تحمل: فازی از اعتیاد به دارو (مواد) که طی آن بعد از مصرف مکرر یک دارو، فرد معتاد به داروی بیشتری برای تولید واکنش مطلوب نیاز دارد و اثر لذت بخش مقدار ثابت مصرفی دارو بسیار کاهش می‌یابد.
• ترک: زمانی که فرد ماده مصرف نمی‌کند یا درگیر فعالیت نمی‌شود و علائم ناخوشایندی را تجربه می‌کند.

پیشنهاد مطالعه

برای آشنایی بیشتر با انواع عزت نفس در روان‌شناسی مقاله زیر را مطالعه کنید:

عزت نفس چیست؟

آیا اعتیاد یک بیماری است؟

اعتیاد یک بیماری مزمن و قابل درمان است که بر پاداش، انگیزه، حافظه و مدارهای مرتبط مغز تأثیر می‌گذارد. هنگامی که سیستم پاداش مغز تحت تأثیر ماده یا فعالیت اعتیاد‌آور قرار می‌گیرد، می‌تواند یک واکنش رفتاری و بیولوژیکی ایجاد کند که علی رغم دانستن پیامدهای مضر، فرد همچنان خواهان تکرار رفتار اعتیاد‌آور است.

در گذشته اعتیاد به چشم یک شکست اخلاقی دیده می‌شد اما امروزه این اختلال صراحتا به عنوان یک مشکل پزشکی تلقی می‌شود. انجمن پزشکی آمریکا (AMA) در سال 1956 اعتیاد به الکل را به عنوان یک بیماری طبقه‌بندی کرد و در سال 1987 اعتیاد را به عنوان یک بیماری در نظر گرفت.

در سال 2011، انجمن پزشکی اعتیاد آمریکا (ASAM) به AMA ملحق شد و اعتیاد را به عنوان یک اختلال مزمن مغزی تعریف کرد نه یک مشکل رفتاری، یا فقط نتیجه انتخاب‌های نادرست. مراجع ذی‌صلاح ترک اعتیاد، پزشکان معالج اعتیاد، عصب‌شناسان و کارشناسان موسسه ملی سوء مصرف مواد مخدر ایالات متحده در طبقه‌بندی اعتیاد به عنوان یک بیماری هم‌نظر هستند.

اگرچه تلاش برای در نظر گرفتن اعتیاد به عنوان یک بیماری با نیت خوبی انجام می‌شود، اما بسیاری از جنبه‌ها و حقایق این اختلال را توضیح نمی‌دهد. معرفی اعتیاد به عنوان یک بیماری این طرز فکر را از مبتلایان می‌گیرد که می‌توانند با شجاعت، خلاقیت و کمی سخت‌کوشی بر مشکل خود غلبه کنند.

شواهد قابل توجهی وجود دارد که نشان می‌دهد اعتیاد به همان اندازه که یک پدیده زیستی است یک پدیده پیچیده فرهنگی، اجتماعی و روانی و نیز می‌باشد. تاثیر الگوهای خانوادگی و همچنین همسالان، تقلید و کنجکاوی در گروه نوجوانان بسیار در این زمینه مؤثر است.

پیشنهاد مطالعه

برای آشنایی با انواع مهارت های توسعه فردی مقاله زیر را مطالعه کنید:

توسعه فردی چیست؟

انواع اعتیاد

تعدادی از مواد مخدر و روانگردان در حالی که از نظر دارویی با یکدیگر متفاوت هستند پتانسیل ایجاد اعتیاد در فرد را دارند؛ وجه مشترک این مواد فعال کردن سیستم پاداش مغز است. این مواد تغییراتی در مسیر‌های پاداش مغز ایجاد می‌کنند و همین عامل زمینه بروز هوس شدید به استفاده از آنها را در فرد به وجود می‌آورد.

در گذشته اینطور تصور می‌شد که اعتیاد خاصیتی است که در خود موادی مانند مورفین، هروئین، الکل و سایر عوامل روانگردان وجود دارد. اما اکنون مشخص شده است که هم شخص و هم ماده مخدر در احتمال مبتلا شدن وی به اعتیاد نقش دارند. البته نقش محیطی که فرد در آن زندگی می‌کند را نیز باید در نظر گرفت.

اما انواع اعتیاد تنها به مصرف مواد مخدر و روانگردان بر نمی‌گردد. در دهه‌های اخیر علم موارد قانع کننده‌‌ای را ارائه داده است که نه‌تنها مواد مخدر و روانگردان، بلکه برخی از رفتار‌ها را نیز زیر چتر اعتیاد گنجانده است. شواهد نشان می‌دهد که رفتار‌هایی مانند قمار کردن می‌تواند سیستم پاداش مغز را درست مانند مواد مخدر فعال کرده و اثرات رفتاری مشابه مواد مخدر در فرد ایجاد کند.

در آخرین ویرایش (DSM-5) یعنی نسخه پنجم کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، انجمن روانپزشکی آمریکا به طور رسمی تعریف اعتیاد را مورد تجدید نظر قرار داد تا قمار (وسواس گونه) را نیز در بر بگیرد و دسته جدیدی از اعتیادهای رفتاری را ایجاد کند.

بحث‌های زیاد در گنجاندن رفتارهای افراطی مشکل ساز دیگر مانند بازی‌های ویدیویی، استفاده از اینترنت، تماشای پورنوگرافی، کار افراطی، ورزش افراطی، خوردن زیاد به عنوان اعتیاد وجود دارد.

به گفته DSM-5 تحقیقاتی که تاکنون روی شرایط رفتاری دیگر انجام شده به اندازه قمار روشن نیست. آنچه روشن است این است که فناوری، زندگی مدرن را به شیوه‌هایی تغییر شکل می‌دهد که پتانسیل ایجاد اختلال اعتیاد را توسط فعالیت‌های متعدد ایجاد می‌کند.

اعتیاد و تاثیر آن بر مغز

اغلب گفته می‌شود اعتیاد زمانی رخ می‌دهد که مواد، مغز را می‌دزدد و آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. شواهد به درستی نشان می‌دهد که پس از مصرف مواد مخدر تصاحبی غیرارادی در مغز به وجود می‌آید که تصمیم‌گیری را به خطر می‌اندازد و آزادی انتخاب را کاهش می‌دهد و ترک آن ماده مخدر را حتی در صورت تمایل فرد به انجام این کار دشوار می‌کند.

مواد مخدر در نحوه ارسال، دریافت و پردازش سیگنال‌ها از طریق انتقال دهنده‌های عصبی یا پیام رسانهای شیمیایی اختلال ایجاد می‌کند. برخی از مواد مخدر مانند ماری جوانا و هروئین، می‌توانند نورون‌ها را فعال کنند زیرا ساختار شیمیایی آنها از ساختار یک انتقال دهنده عصبی طبیعی در بدن تقلید می‌کند.

این امر به مواد مخدر اجازه می‌دهد که به نورون‌ها متصل شوند و آنها را فعال کنند. اگرچه این داروها از مواد شیمیایی خود مغز تقلید می‌کنند، اما نورون‌ها را به همان شیوه‌ای که یک انتقال دهنده عصبی طبیعی هستند، فعال نمی‌کنند و این اتفاق منجر به ارسال پیام‌های غیرطبیعی از طریق شبکه عصبی می‌شود.

داروهای دیگر مانند آمفتامین یا کوکائین می‌توانند باعث شوند که نورون‌ها مقادیر زیادی از انتقال دهنده‌های عصبی طبیعی (انتقال دهنده عصبی یک مولکول سیگنالی است که توسط یک نورون ترشح می‌شود تا سلول دیگری را در محل پیوند بین نورون‌ها، یعنی در یک سیناپس، تحت تأثیر قرار دهد) را آزاد کنند یا با تداخل با انتقال دهنده‌ها از بازیافت طبیعی این مواد شیمیایی درون مغز جلوگیری کنند، که این امر نیز ارتباط عادی بین نورون‌ها را تقویت یا دچار اختلال می‌کند.

ترک کردن چیست و اثرات جسمی و روحی پس از قطع مصرف مواد توسط فرد کدامند؟

ترک کردن یا قطع مصرف (withdrawal) اصطلاحی است که برای توصیف علائم جسمی و روانی که یک فرد هنگام کاهش یا قطع ناگهانی مصرف یک ماده اعتیادآور مانند مواد افیونی، محصولات حاوی نیکوتین یا الکل دارد به کار می‌رود.

ترک کردن مجموعه‌ای از علائم آزار دهنده است، از اضطراب، لرزش و حالت تهوع گرفته تا توهم و تشنج شدید. علائم ترک از نظر شدت و مدت به عوامل مختلفی از جمله: نوع ماده مخدر، مدت مصرف، میزان قدرت آن، مدت زمان فعالیت آن و سرعت پاکسازی دارو از بدن بستگی دارد.
ترک کردن یا قطع مصرف مواد می‌تواند در برخی موارد ناخوشایند و حتی خطرناک باشد. به همین دلیل، شخص باید قبل از قطع یا کاهش مصرف مواد با یک پزشک صحبت کند.

همان‌طور که گفتیم علائم ناشی از ترک به عوامل مختلفی بستگی دارد اما می‌توان به صورت کلی به برخی از علائم که در دوره ترک بروز پیدا می‌کند اشاره کرد، علائمی مانند:

• تغییرات در اشتها
• تغییرات در خلق و خو
• لرزش
• احتقان
• افسردگی
• خستگی
• برانگیختگی یا تحریک‌پذیری
• درد عضلانی
• حالت تهوع
• بی قراری
• آبریزش بینی
• لرزش
• مشکلات خواب
• تعریق
• ضعف
• استفراغ

در برخی موارد، علائم شدیدتری مانند توهم، تشنج و هذیان نیز ممکن است رخ دهد. شخصی که در حال ترک است باید مورد حمایت و مراقبت قرار بگیرد و از داروهایی که توسط پزشک تجویز می‌شود استفاده کند. این عوامل در کاهش میزان و شدت علائم و همچنین جلوگیری از بروز عوارض احتمالی نقش بسیار مهمی دارند.

نشانه ترک اعتیادهای رفتاری این است که رفتارهای افراطی آسیب رسان به مدت 6 ماه از انجام آنها گذشته باشد بدین معنا که اگر اعتیاد رفتاری، تماشای پورن بوده در حال حاضر بعد از ترک 6 ماه از آخرین تماشای فیلم پورن گذشته و طمعی برای تماشای آن هم در شخص وجود ندارد.

چگونه بر اعتیاد غلبه کنیم؟

فردی که دچار اختلال اعتیاد می‌شود رنج‌های زیادی را تحمل می‌کند. احساس جدایی و انزوا، احساس گرفتار شدن، تجربه عواقب جسمی و روحی اعتیاد و دست و پنجه نرم کردن با یک زندگی دوگانه تنها بخشی از مشکلات و رنج‌های ناشی از اعتیاد است. افرادی که دارای اختلال مصرف مواد هستند اغلب متوجه می‌شوند که غلبه بر آن دشوارتر از آن چیزی است که انتظار داشتند.

اما برخی از آنها ممکن است احساس کنند که اعتیاد یک افسانه است و هر زمان که بخواهند می‌توانند آن را ترک کنند. این باورها همچنین می‌تواند برای اعتیادهای رفتاری شامل فعالیت‌هایی مانند غذا خوردن، رابطه جنسی، قمار، خرید و ورزش نیز وجود داشته باشد.

شروع فرآیند غلبه بر اعتیاد

یادگیری نحوه غلبه بر اعتیاد برای هر کسی که اختلال مصرف مواد (SUD) ، اختلال مصرف الکل (AUD) یا اعتیاد رفتاری را تجربه می‌کند مهم است. تشخیص وجود مشکل و یادگیری بیشتر در مورد فرآیند ترک، اولین گام مهم برای غلبه بر اعتیاد است. اگرچه بهبود یافتن اعتیاد چالش برانگیز است، اما این اختلال قابل درمان است. با منابع حمایتی و رویکرد درمانی مناسب، شخص می‌تواند بر چالش‌های جسمی و ذهنی که برای بهبودی با خودآگاهی آنها روبر می‌شود غلبه کند.

تصمیم به تغییر

فرآیند مقابله و درمان اعتیاد از تفکر و اندیشیدن در مورد این بیماری آغاز می‌شود؛ اینکه از مشکلی که دچار آن هستیم آگاه شویم و از انکار آن دست برداریم. درکنار آگاهی از اعتیاد، تلاش برای کسب مهارت خودآگاهی نیز می‌تواند مفید باشد. مطمئنا شناخت و تلاش برای رسیدن به خود واقعی، انگیزه بزرگی برای ترک اعتیاد است.

تصمیم به تغییر گام دوم برای ترک و مقابله با اعتیاد است و یکی از مهم‌ترین مراحل در غلبه بر اعتیاد می باشد. با اذعان به اینکه نیاز به تغییر داریم، یعنی متوجه شده‌ایم که مشکلی وجود دارد و خواهان حل آن مشکل هستیم. تصمیم به تغییر برخلاف تصور عموم فرآیندی زمان‌بر است زیرا شخص باید به این موضوع فکر کند که چرا و چگونه نیاز به تغییر دارد.

هدف‌ گذاری برای تغییر نیز می‌تواند کمک زیادی به فرد کند. تصور روزهای بهتری که در پیش رو دارد می‌تواند در وی انگیزه‌ی بیشتری برای ادامه ایجاد کند.

در طول مراحل تصمیم‌گیری و تفکر، استراتژی کاهش آسیب نیز می‌تواند یکی از راه‌حل‌هایی باشد که در پیش رو قرار دارد. به این معنی که اگرچه ترک کامل بهترین راه برای تندرستی است، اما کاهش مصرف مواد یا رفتار، پیشرفت بزرگی است و آسیب‌های ناشی از آن را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.

پیشنهاد مطالعه

برای آشنایی با مراحل درست تصمیم گیری مقاله زیر را بخوانید:

تصمیم گیری چیست؟

آمادگی برای تغییر

در گام بعدی باید برای تغییر آماده شویم. هنگامی که هدف خود را روشن کردیم، ممکن است هنوز نیاز به آماده شدن برای تغییر داشته باشیم. آماده‌سازی‌ برای تغییر شامل حذف مواد اعتیاد‌آور و از دسترس خارج کردن آنها و همچنین حذف محرک‌هایی است که ممکن است احتمال استفاده مجدد از آن مواد را افزایش دهد.

این مرحله اغلب به معنای خلاص شدن از شر لوازم یا سایر مواردی است ممکن است تمایل ما به استفاده از یک ماده یا انجام یک رفتار مضر را تحریک کند. همچنین شاید نیاز باشد تا روال زندگی خود را تغییر دهیم تا ارتباط کمتری با افراد یا محیط‌هایی که باعث ایجاد هوس می‌شوند داشته باشیم.

دریافت حمایت اجتماعی

گام بعدی این است که به دنبال حمایت اجتماعی باشیم. برخی از روابط افرادی که دچار اعتیاد هستند ممکن است حول محور رفتارهای اعتیادآور باشد. در چنین مواردی، تعیین مرز‌های جدید در آن روابط و پیوستن به یک گروه خودیاری می‌تواند برای هم‌صحبت شدن با گروهی از افراد که درک کنند چه چیزی را پشت سر می‌گذاریم مفید باشد.

باید برای تماس با دوستان و اعضای خانواده که از ما برای رسیدن به اهداف‌مان حمایت می‌کنند وقت بگذاریم. همچنین ممکن است بخواهیم به آن دسته از دوستانی که مشروبات الکلی یا مواد مخدر مصرف می‌کنند یا رفتارهای اعتیادآور دارند بگوییم که قصد تغییر داریم.

پیشنهاد مطالعه

برای یادگیری بیشتر در مورد موانع همدلی مقاله زیر را بخوانید:

مهارت همدلی چیست؟

مراجعه به پزشک و روان‌درمانگر

برای غلبه بر اعتیاد به الکل و مواد مخدر، ایده خوبی است که فرد با یک پزشک یا کلینیک مواد مخدر محلی در مورد اینکه برای ترک نیاز به کمک پزشکی دارد صحبت کند. باید برای غلبه بر اعتیاد به سراغ درمان‌ برویم.

درمان‌های مختلفی وجود دارد که می‌تواند به ما در روند غلبه بر اعتیاد کمک کند، از جمله رویکردهای پزشکی و روانشناختی. برای درمان اعتیاد یک روش قطعی و کاملا درست وجود ندارد، اما برخی از درمان‌ها و رویکردها بهتر از بقیه هستند و توسط تحقیقات علمی پشتیبانی می‌شوند.

رویکردهای درمانی برای اختلال مصرف مواد عبارتند از:

• سم زدایی: برای کمک به تخلیه ماده مخدر از بدن فرد. اگر فرد در معرض خطر علائم شدید ترک یا عوارض مختل کننده سلامتی قرار بگیرد، ممکن است لازم باشد تا فرآیند سم‌زدایی در بیمارستان یا مرکز درمانی انجام شود.
• مصرف دارو، برای درمان هر گونه علائم ترک، کاهش میل به مواد خاص و جلوگیری از عود.
• تراپی یا روان‌درمانی، برای کمک به فرد برای کشف انگیزه‌ها و رفتارهای خود، مقابله با عوامل استرس‌زا و مدیریت ‌هیجانات و محرک‌ها و رسیدگی به سایر شرایط سلامت روانی که ممکن است در وی وجود داشته باشد.
• توانبخشی، که شامل ماندن در یک مرکز درمانی برای مدت معینی است.
• گروه‌ درمانی، مانند الکلی‌های گمنام (AA)، معتادان گمنام (NA).

مدیریت علائم ناخوشایند ناشی از قطع یا کاهش مصرف

همان‌طور که گفته شد پس از اقدام به ترک و قطع مصرف ممکن است علائم ناخوشایندی را تجربه کنیم که باید به کمک پزشک یا درمانگر آنها را مدیریت کنیم.

بازگشت یا عود

حدود 40 تا 60 درصد از افرادی که قصد غلبه بر اعتیاد دارند دوباره دچار آن می‌شوند و این بیماری در آنها عود می‌کند. با این حال، مهم است که بدانیم این میزان با میزان عود بیماری‌های مزمن دیگر مانند فشار خون بالا و آسم قابل مقایسه است. ماهیت مزمن اعتیاد به این معنی است که عود کردن و بازگشت آن اغلب بخشی از فرآیند ترک است.

نکاتی تکمیلی برای غلبه بر اعتیاد

ترک اعتیاد یک تجربه متفاوت است و شخص برای رسیدن به هدف خود به تلاش‌ها و کمک‌های زیادی نیاز دارد. توجه به برخی نکات می‌تواند به افرادی که تصمیم به ترک اعتیاد گرفته‌اند کمک کند.

• احتمال تغییر در روابط‌: با غلبه بر اعتیاد، روابط و دوستی‌های فرد احتمالاً تغییر می‌کند. معمولا برای اینکه ارزش یک عادت خوب مشخص شود به کمی زمان نیاز است.
• اجتناب از رفتار‌های اعتیادآور جایگزین: رفتارهای اعتیادآور فرآیندهای عصبی و روانشناختی مشابهی دارند و احساسات پاداش دهنده‌ای را ایجاد می‌کنند. بنابراین مراجعه به رفتارهای اعتیاد‌آور جایگزین در میان کسانی که سعی در غلبه بر اعتیاد دارند رایج است. برای مثال فعالیت‌هایی مانند کار یا ورزش می‌توانند سالم و سازنده باشند، اما اگر تبدیل به رفتار اعتیاد‌گونه شوند، ممکن است بهبودی از اعتیاد را دچار مشکل کنند.
• پیدا کردن عوامل حواس پرتی:‌ شخص باید به دنبال چیزهایی باشد که به او کمک کند تا وقت خود را سپری کرده و ذهنش را از هوس مواد مخدر یا رفتار‌های اعتیادآور دور نگه دارد. حتی چیزهای ساده مانند صحبت کردن با یک دوست، تماشای یک برنامه تلویزیونی، خواندن کتاب یا پیاده‌روی.
• درمان سایر مشکلات روحی و روانی: ممکن است ریشه رفتار اعتیاد‌گونه، بیماری و اختلال روانی دیگری باشد که فرد برای فرار از عوارض ناشی از اختلال مذکور به اعتیاد کشیده می‌شود. بنابراین بهتر است در کنار تلاش برای ترک اعتیاد، نسبت به شناسایی و درمان سایر مشکلات سلامت روان اقدام کنیم.

جمع‌بندی

اعتیاد را هم می‌توان به عنوان یکی از عواملی در نظر گرفت که سلامت روانی افراد را با مشکل مواجه می‌کند و هم می‌توان آن را به عنوان عواقب وجود مشکلاتی در سلامت روحی و روانی افراد مستعد به شمار آورد. بر خلاف گذشته که تصور می‌شد اعتیاد به مشکلات رفتاری و انتخاب‌های نامناسب فرد مربوط می‌شود، امروزه این اختلال یک بیماری مزمن مغزی به‌حساب می‌آید که بیشتر به عصب شناسی مغز ارتباط دارد.

ما در این مطلب از سایت برآیند سعی کردیم تا ابتدا تعریفی از اعتیاد ارائه دهیم، سپس علائم و نشانه‌های آن را بیان کرده و به بررسی پاسخ این پرسش که «آیا اعتیاد یک بیماری است یا خیر؟» پرداختیم. در ادامه توضیحاتی مختصر و کلی در مورد انواع اعتیاد ارائه کرده و از تاثیر آن بر مغز گفتیم. در انتها نیز به ترک اعتیاد و روش‌ غلبه بر این بیماری پرداختیم.

مسئله اعتیاد به مواد مخدر، داروها و رفتارهای مشکل آفرین تنها ریشه در مشکلات روحی و روانی و اختلالات عصبی افراد ندارد، بلکه محیط نیز نقش مهمی در شکل‌گیری این بیماری دارد. اعتیاد به مواد مخدر سالیان سال است که یکی از مشکلات اساسی بسیاری از کشور‌ها است اما امروزه جهت مراقبت از سلامت روانی خود باید مراقب اعتیاد‌های رفتاری دیگر که در متن این مطلب به آنها اشاره شد نیز باشیم.
منبع اولمنبع دوممنبع سوممنبع چهارممنبع پنجم