ASMR چیست؟ همه چیز درباره واکنش احساس تحریک حسی بدن

ASMR چیست؟ آیا تا به حال هنگام انجام دادن کارهای روزمره مانند تا کردن یک کاغذ، اصلاح موی سر، ماساژ گرفتن یا شنیدن صدای زمزمه مور مور شده‌اید؟ آیا شده که حسی خوشایند را در ناحیه سر و گردن و ستون فقرات خود حس کنید؟ حسی شبیه به رهایی و آرامش که استرس شما را کاهش می‌دهد و باعث تمدد اعصاب‌تان می‌شود؟

اگر پاسخ شما به این پرسش‌ها مثبت است، پدیده‌ای حسی به نام ASMR را تجربه می‌کنید. این پدیده که تا همین اواخر نامی نداشت، به تدریج در حال شناخته شدن در محافل علمی است. اگر دوست دارید درباره این واکنش حسی بدانید، این مقاله از سایت برآیند را تا پایان بخوانید. ما هر آنچه درباره ASMR تاکنون می‌دانیم را برای شما گرد‌آوری کرده‌ایم.

اغلب افراد این گونه احساسات را به صورت حسی خوشایند توصیف می‌کنند که از سر و گردن آنها شروع شده و تا ستون فقرات و اندام‌های بدن ادامه می‌یابد. این مور مور شدن اغلب با حسی خوشایند، ریلکس کننده و خواب آور همراه است.

عبارت ASMR چیست و از کجا آمده است؟

گرچه افراد زیادی این احساسات مشابه را تجربه می‌کنند، بسیاری نمی‌دانند که نامی برای این پدیده وجود دارد. تا پیش از ابداع این عبارت، انجمن‌های مجازی درباره توصیف آن اسامی مختلفی مانند گزگز مغزی یا ارضای مغزی به کار می‌بردند.

در سال ۲۰۱۰، جنیفر آلن یکی از فعالان شناخت این پدیده تصمیم گرفت تا نامی علمی برای آن دست و پا کند. هدف او از این نام گذاری، جلب توجه دانشمندان و محققان به این پدیده بود. بدین ترتیب او نام ASMR را برای این پدیده دست و پا کرد.

با این حال ۵ سال طول کشید تا اولین مقاله معتبر علمی درباره اِی‌اس‌ام‌آر به چاپ برسد. در سال ۲۰۱۳، کریگ ریچارد، استاد فیزیولوژی دانشگاه شناندوهای ویرجینیا، به سراغ آلن رفت تا به کمک او، یک نظرسنجی آنلاین راه‌اندازی کند.

این نظر سنجی بیش از ۳۰ هزار پاسخ دریافت کرد. این دو درباره انواع واکنش‌های بدن و احساسات مرتبط با ASMR پرس‌وجو کردند. نتیجه این تحقیقات به این منجر شد که ریچارد یک سایت مرجع برای جمع‌آوری، دسته بندی و انواع اخبار مرتبط با این پدیده راه‌اندازی کند.

چه کسانی ASMR را تجربه می‌کنند؟

همانطور که همه افراد با شنیدن موسیقی آرامش بخش احساس آرامش نمی‌کنند، همگان نیز این حس را تجربه نمی‌کنند. در حال حاضر تحقیقات کافی درباره این پدیده جالب صورت نگرفته تا بتوان درباره میزان شیوع آن بین افراد آماری ارائه کرد.

یک راه آسان برای پی بردن به اینکه اِی‌اس‌ام‌آر را تجربه می‌کنید یا نه، توجه به واکنش‌های احساسی بدن هنگام مواجه شدن با محرک‌های دیداری، شنیداری، بویایی و یا لمس کردن چیز‌هایی است که برای شما خوشایند به حساب می‌آید. اگر هنگام مواجهه با هر کدام از این پدیده‌ها، حس لرز خفیف یا مور مور شدن داشتید، به احتمال زیاد در حال تجربه ASMR هستید.

باید به این نکته توجه داشت که همه افراد با یک محرک مشخص تحریک نمی‌شوند. برای مثال فردی ممکن است با صدای زمزمه این حس را تجربه کند، درحالیکه دیگری هنگام نوازش موی سر حس خوشایند اِی‌اس‌ام‌آر را تجربه کند.

نشانه‌ها و علائم ASMR

علائم و نشانه‌های ASMR معمولا به شکل نوعی حس آرامش‌بخش بروز پیدا می‌کند. این متفاوت از احساس شور و اشتیاقی است که هنگام مشاهده یک تابلوی بی‌نظیر یا موسیقی محشر تجربه می‌کنیم.

تحریکات ناشی از اِی‌اس‌ام‌آر اغلب به شکل احساسی شبیه سوزن‌سوزن یا مورمور شدن بروز می‌کند که از پشت سر انسان، سرچشمه گرفته سپس به گردن، شانه‌ها، بازوها، ستون فقرات و حتی پاها گسترش می‌یابد؛ تجربه این علائم، باعث احساس آرامش در فرد می‌شود.

درست وقتی که فردی در حال ماساژ دادن ما است یا موهای ما را به نرمی نوازش می‌کند، می‌توانیم این پدیده را تجربه کنیم. اما نکته جالب اینجاست که ASMR بدون هیچ تماس فیزیکی نیز می‌تواند رخ دهد.

دکتر جیالیا پوئِریو استاد روانشناسی دانشگاه اِسکس بریتانیا، که تحقیقات مفصلی درباره ASMR انجام داده می‌گوید این پدیده نوعی تجربه ترکیبی است، یعنی هم می‌تواند با محرک‌های لمسی بروز کند و هم با سایر محرک‌های دیداری و شنیداری.
افرادی که این پدیده را تجربه می‌کنند معمولا موارد زیر را گزارش کرده‌اند:

• احساس راحتی
• خواب آلودگی
• مور مور شدن نقاط مختلف بدن به خصوص سر و گردن

در کنار اینها، پوئریو و همکارانش در جریان تحقیقات خود دریافتند که ضربان قلب افرادی که این پدیده را تجربه می‌کنند هنگام مشاهده ویدیو‌های محرک این پدیده، به طور محسوسی کاهش می‌یابد. گویی که این پدیده به عنوان نوعی داروی آرام بخش عمل می‌کند.

چه محرک‌هایی بیشتر باعث بروز ASMR می‌شوند؟

موقعیت‌ها و محرک‌های مختلفی می‌توانند باعث واکنش بدن شوند. برای مثال آرایش کردن به دست دیگری، اصلاح موی سر، نگاه کردن به فردی که با دقت در حال تا زدن یک برگه است، معلمی که به طور عمیق در حال توضیح یک موضوع است از جمله این موارد به شمار می‌رود.
برخی دیگر از محرک‌های ASMR در فهرست زیر خلاصه کرده‌ایم:

• آدامس جویدن
• تماس چشمی
• بازی کردن با موها
• زمزمه کردن
• ماساژ گرفتن
• ورق زدن کتاب
• ترکیب کردن رنگ‌ها
• ضربه زدن ملایم به میز
• تایپ کردن
• نگاه کردن به کسی که بر یک موضوع متمرکز شده
• نجوا کردن در گوش

افراد به درجات مختلف با این محرک‌ها حس اِی‌ام‌اس‌آر را تجربه می‌کنند.

پیشنهاد مطالعه

اگر به یادگیری مهارت گوش‌ دادن فعال علاقه مند هستید می توانید مقاله زیر را بخوانید:

گوش‌ دادن فعال یا مهارت شنیدن چیست؟

آیا با تماشای ویدیوهای ASMR این حس را تجربه می‌کنیم؟

یکی از روش‌های امتحان کردن این حس و فهم اینکه توانایی تجربه آن را داریم، تماشای بیش از 13 میلیون ویدیوی یوتیوب است که طرفداران و علاقه‌مندان این پدیده ساخته‌اند. این ویدیوها مجموعه‌ای از انواع محرک‌های دیداری و شنیداری‌اند که شاید بتوانند ما را مور مور کنند.

در این ویدیوها انواع کارها مانند نجوا کردن در میکروفون، ایجاد صدای خش خش با کشیدن قلمو بر میکروفون، تقلید صداهای گوناگون، ورق زدن کتاب در کتابخانه، شستن موهای سر، تتو کردن و انواع این کارها را انجام می‌دهند. برای کسانی که این حس را تجربه نمی‌کنند این ویدیوها شاید بی‌معنی و عجیب به نظر برسند. با این حال بسیاری هم هستند که ادعا می‌کنند با دیدن این ویدیوها، مور مور شدند.

براساس تحقیقات پوئرو و تیمش، بیش از 1002 نفر گزارش دادند که با ویدیوهای مربوط به آرام صحبت کردن، صداهایی مانند خرد کردن چیپس، حرکات آرام و اصلاح موی سر ASMR را تجربه کرده‌اند.

بررسی عملکرد مغز هنگام تجربه ASMR

در سال 2018 گروهی از پژوهشگران، با استفاده از تصویربرداری fMRI مغز تعدادی از افراد حساس به ASMR را هنگام تماشای ویدیوهای مربوط به این موضوع بررسی کردند. معلوم شد که بخش‌های مختلفی از مغز آنها هنگام تماشا فعال می‌شوند.

این بخش‌ها شامل قشر کمربندی قدامی پشتی، قشر پیش پیشانی داخلی و هسته اکومبنس بودند. این بخش‌های مغز به ترتیب با شناخت اجتماعی و توجه به دیگران، خودآگاهی و ترشح هورمون‌های آرام بخش و حس رضایت ارتباط دارند.

نتیجه مطالعه نشان داد که تجربه ASMR می‌تواند منجر به ترشح هورمون‌هایی مانند دوپامین، اوکسی‌توسین و اِندروفین شود. هر سه این هورمون‌ها با احساس آرامش، خواب آلودگی و سرکوب استرس مرتبط‌اند.

یک تحقیق قبلی در سال ۲۰۱۷ نیز نشان داده بود که آنهایی که حس عجیب مور مور شدن را تجربه می‌کنند، به احتمال زیاد همدلی بیشتری با دیگران دارند. این مسئله با نتایج این تحقیق که شواهدی مبنی بر ارتباط بین ASMR و آن بخش از مغز که مسئول رفتارهای اجتماعی است، همخوانی دارد.

بنابراین می‌توان درباره فواید احتمالی این پدیده در مواردی مانند کاهش استرس، افزایش همدلی و بهبود خواب صحبت کرد. هرچند به گفته محققان، تحقیقات بیشتری باید در این زمینه انجام شود.

پیشنهاد مطالعه

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد روش‌های بهبود و مدیریت رابطه مقاله زیر را مطالعه کنید:

روابط بین فردی چیست؟

چطور حس ASMR را تجربه کنیم؟

گفتن اینکه روشی شناخته شده و استاندارد برای تمرین ASMR وجود دارد دشوار است. هیچ شواهد علمی وجود ندارد که بگوید اگر کارهای مختلف را انجام دهیم می‌توانیم این حس را تجربه کنیم. متاسفانه تجربه این حس خوشایند تا حد زیادی غیر ارادی است. بنابراین نباید چندان امیدوار باشید که بتوانید با تماشای چند ویدیو یا انجام برخی کارها، این حس را ایجاد کنید. با این حال امتحان کردن رایگان است.

اگر قصد دارید این حس را تجربه کنید و بفهمید که آیا جزو کسانی هستید که توانایی آن را دارند، توصیه‌های زیر را به کار ببرید:

1. محرک‌های خود را پیدا کنید

هرکس نسبت به محرک‌های مختلف واکنش متفاوتی نشان می‌دهد. چیزی که کسی را تحریک می‌کند، ممکن است اصلا برای شما جواب ندهد. پس با امتحان کردن محرک‌های مختلف و توجه به واکنش ایجاد شده، می‌توانید بفهمید کدام محرک‌ها روی شما جواب می‌دهند. اگر هنگام تجربه یکی از محرک‌ها، حس غریب مور مور شدن یا لرزش خفیف لذت بخشی احساس کردید، بدانید که در حال تجربه ASMR هستید.

پیشنهاد مطالعه

برای نکات مهم خوب حرف زدن با دیگران حتما مقاله زیر را بخوانید

مهارت صحبت کردن چیست؟

2. به تنهایی تمرین کنید

امتحان کردن محرک‌ها در جمع و هنگامی که حواستان به چیز‌های مختلف پرت است، سطح واکنش را کاهش می‌دهد. بهتر است در محیطی آرام و خلوت سراغ محرک‌ها بروید تا بر موضوع تمرکز کافی داشته باشید.

3.ویدیوهای ASMR را تماشا کنید

همانطور که اشاره شد، میلیون‌ها ویدیو در یوتیوب از محرک‌های گوناگون وجود دارند. می‌توانید گشتی در آنها زده و چندتایی را که فکر می‌کنید محرک شما هستند، تماشا کنید.

4. هنگام تماشا از هدفون استفاده کنید

در صورت استفاده از راهکار گفته شده، حتما از هدفون استفاده کنید. هدفون تمرکز شنوایی شما را نسبت به آنچه در حال تماشا هستید، بیشتر می‌کند و با حذف صداهای مزاحم، شانس تجربه ASMR را افزایش می‌دهد.

ارتباط بین ASMR و شرم

برخی از افرادی که این احساسات را تجربه می‌کنند نگران‌ برداشت دیگران از آن هستند. آنها تصور می‌کنند که این واکنش‌های احساسی نسبت به محرک‌های گوناگون، شکلی از شهوت و تحریک جنسی است.

پوئریو در این باره می‌گوید:

تحقیقات ما نشان داده که ASMR ارتباطی با تحریک جنسی ندارد. برخی از کسانی که این حس را تجربه می‌کنند از بیان آن به دیگران وحشت دارند چون فکر می‌کنند این حس مربوط به تحریکات جنسی است. این باور اشتباه است.

پوئریو امیدوار است که با شناخت بیشتر این پدیده و مطالعات گسترده‌تر، دانش عمومی درباره آن افزایش یافته و این باور اشتباه از بین برود.

در آینده چه چیزهای بیشتری از ASMR خواهیم دانست؟

هر روز، افراد بیشتری با تماشای ویدیوهای مربوط به ASMR با این پدیده جالب آشنا می‌شوند. با این حال هنوز تحقیقات اندکی در این زمینه انجام شده است. آنچه پوئریو و همکارانش انجام دادند، نقش مهمی در جلب توجه جامعه علمی به این مسئله داشت. چراکه آنها موفق شدند شواهد شفاهی درباره تاثیر آرامش بخش این تجربه را با شواهد فیزیولوژیک و علمی نشان دهند.

به گفته این محقق، درآینده چیزهای بیشتری از این پدیده خواهیم دانست. او قصد دارد مطالعاتی در خصوص رابطه بین ASMR و خواب، فواید درمانی احتمالی ASMR و همچنین درصد افرادی که این پدیده را تجربه می‌کنند داشته باشد. او می‌گوید:

ASMR یک تجربه حسی پیچیده است که باید برای شناخت آن تحقیقات بیشتری کرد.

با مطالعات بیشتری که در راه است، شاید بتوانیم به فواید درمانی این تجربه پی برده و از آن در مواردی مانند کاهش استرس و اضطراب و بهبود بی‌خوابی بهره ببریم.

جمع‌بندی

در این مقاله از سایت برآیند با پدیده جالب فیزیولوژیک به نام ASMR یا واکنش‌های بدن به تحریکات حسی آشنا شدیم. دانستیم که برخی افراد هنگام کارهای روزمره مانند کوتاه کردن موی سر، تا کردن کاغذ یا شنیدن صدای زمزمه مور مور می‌شوند و حسی خوشایند پیدا می‌کنند. محققان نشان داده‌اند که بخش‌های خاصی از مغز این افراد هنگام تجربه این حس، فعال‌تر است.

بخش‌هایی که به همدلی، کاهش استرس و خواب بهتر کمک می‌کنند. از این رو شاید با شناخت بیشتر این پدیده بتوانیم از آن در کاهش استرس و بی‌خوابی بهره ببریم. در نهایت پیشنهاد کردیم که اگر می‌خواهید بدانید این حس را تجربه می‌کنید یا نه، بهتر است از تماشای ویدیوهای یوتیوب ASMR شروع کنید.
منبع اولمنبع دوم