بارش فکری چیست؟ انواع روش‌های طوفان فکری

ما در دنیایی با تغییرات مداوم و رقابتی زندگی می‌کنیم. در چنین فضایی، توانایی خلق ایده‌های تازه، کنار زدنِ موانع و تفکری خارج از چارچوب، یک داراییِ ارزشمند محسوب می‌شود. یکی از روش‌های خلاقانۀ حل مسئله، طوفان فکری است.

وقتی به طوفان فکر می‌کنیم چه چیزی را تصور می‌کنیم؟ نیرویی قدرتمند در طبیعت که عناصری مانند باد، باران و رعد و برق را به شیوه‌ای آشفته و ترسناک گرد هم می‌آورد. “طوفان” ماهیت پویایی دارد؛ غیرقابل‌پیش‌بینی است و موانع پیش رو برایش اهمیتی ندارد. اصطلاح «طوفان فکری» نیز به این دلیل ابداع شد تا ماهیت قدرتمند و پویای یک طوفان را به این روش حل مسئله نسبت دهد.

“طوفان فکری” ما را به جایی می‌برد که افکارِ مبتکرانه، آزادانه جریان دارند و راه‌حل‌های خلاقانه فراوان است. طوفان فکری با ایجاد یک محیط حمایت‌کننده، مشوقی برای جریان آزادِ فکر و ایده‌ها می‌شود و موانعی را که سد راه نوآوری می‌شوند از بین می‌برد.

در این مطلب از برآیند قصد داریم از ماهیت بارش فکری بگوییم و انواع روش‌های طوفان فکری و موارد کاربرد آنها را بررسی کنیم. در انتها نیز 8 نکته کاربردی برای اجرای یک جلسه طوفان فکریِ سازنده ارائه خواهیم داد.

بارش فکری چیست؟

در طوفان فکری، شرکت‌کنندگان تشویق می‌شوند تا خلاقانه فکر کنند و ایده‌های غیر‌متعارف و خارج از چارچوب را کشف کنند. این تکنیک، نیازمند محیطی باز و بدون قضاوت است؛ جایی که همه ایده‌ها بدون انتقاد یا ارزیابی در مرحله اولیه مورد استقبال و توجه قرار می‌گیرند.

در این روش کمیت مهم‌تر از کیفیت است، زیرا هدف تولید مجموعه بزرگی از ایده‌ها است که بعداً می‌توان راه‌حل‌های نوآورانه و قابل‌اجرا را از میان آن‌ها شناسایی کرد.

طوفان فکری یک رویکرد پویا برای حل مسئله بوده و نیازمند این است که همه‌ی اعضای گروه در آن مشارکت فعال داشته باشند. این روش با استفاده از هوشِ جمعی و خلاقیت اعضای گروه، زمینه مناسبی برای ایجاد دیدگاه‌های تازه، راه‌حل‌های نوآورانه و در نهایت دستیابی به نتایج بهینه و کارآمد را فراهم می‌کند.

بیشتر تکنیک‌های طوفان فکری شامل سه مرحله است:

• گرفتن ایده‌ها،
• بررسی و انتقاد از ایده‌ها،
• انتخاب ایده‌ها.

برای اجرای یک جلسه طوفان فکری به یک فرد یا گروهی از افراد، یک مشکل یا مسئله برای حل کردن و زمان احتیاج خواهیم داشت.

انواع روش‌های طوفان فکری

منظور از انواع روش‌های طوفان فکری همان تکنیک‌های اجرای یک جلسه‌ی طوفان فکری است؛ این تکنیک‌ها ساختاری را برای جلسات طوفان فکری فراهم می‌کنند.

هدف از استفاده از روش‌های مختلف طوفان فکری، تشویق و تقویت تفکر و دیدگاه‌های متنوع، افزایش همکاری و کار گروهی، افزایش خلاقیت و تولید طیف وسیعی از ایده‌ها است. روش‌ها و ساختار‌های گوناگونی برای اجرای یک جلسه‌ی طوفان فکری وجود دارد که ما در ادامه سعی می‌کنیم به تعدادی از پرکاربردترین آنها اشاره کنیم.

پیشنهاد مطالعه

برای آشنایی با انواع، موانع و روش‌های پرورش خلاقیت مقاله زیر را بخوانید

خلاقیت چیست؟

1. تکنیک‌های طوفان فکری تصویری

تکنیک‌های طوفان فکری تصویری روش‌هایی هستند که می‌توانیم از آنها برای ایجاد ایده از طریق طراحی، نوشتن و نمودار استفاده کنیم.

2. تکنیک نقشه‌ی ذهنی (Mind mapping)

این روش شامل نوشتن یک سؤال مرکزی روی تخته و سپس ایجاد ایده‌های مختلف مرتبط با سؤال در حباب‌های جداگانه در اطراف سؤال اصلی است. سپس می‌توان از این ایده‌ها برای ایجاد ایده‌های جدید با اتصال آنها با دایره‌ها، خطوط و فلش‌ها استفاده کرد.

3. تکنیک استوری‌برد (Storyboarding)

در این روش هر فرد ایده‌های خود را روی دفترچه یادداشت‌های چسب‌دار (استیک نوت) می‌نویسد و سپس این یادداشت‌ها توسط رهبر گروه جمع‌آوری می‌شود.

رهبر ایده‌های تکراری را حذف می‌کند و یادداشت‌های باقی‌مانده را روی تخته به بهترین ترتیب برای رسیدن به هدف جلسه مرتب می‌کند. هنگامی که همه در مورد ترتیب قرار گرفتن ایده‌ها توافق کردند، یادداشت‌ها مستند می‌شوند.

4. تکنیک طراحی گروهی (Group sketching)

در این روش هر یک از اعضای تیم طرحی مرتبط با موضوع بحث می‌کشد. سپس کاغذها با طرح‌ها به نفر بعدی داده می‌شوند که او نیز تصویری مرتبط را روی کاغذ ترسیم ‌کند.

این روند تا زمانی ادامه می‌یابد که همه اعضای تیم در هر ورق کاغذ مشارکت داشته باشند. در نهایت طرح‌ها جمع‌آوری شده و روی آنها بحث می‌شود تا ایده‌های جدید را از آنها برداشت کنند.

5. تکنیک‌های طوفان فکری تحلیلی

تکنیک‌های طوفان فکری تحلیلی مجموعه‌ای از تکنیک‌های بارش فکری هستند که برای تولید ایده، حل مسائل یا تصمیم‌گیری به شیوه‌ای سیستماتیک و تحلیلی استفاده می‌شوند.

پیشنهاد مطالعه

اگر به دنبال مراحل تصمیم گیری درست هستید مقاله زیر را بخوانید:

مهارت تصمیم گیری چیست؟

6.تکنیک شکل ستاره‌ای یا انفجار ستاره (Starbursting)

این روش هم برای گروه‌ها و هم برای افراد کاربرد دارد. برای این کار لازم است که یک ستاره شش پر روی کاغذ یا تخته بکشیم و چالش، مسئله یا فرصت را در مرکز این ستاره بنویسیم و هر یک از شش پر را با کلمات زیر برچسب‌گذاری کنیم.

• چه کسی
• چه چیزی
• کجا
• چه زمانی
• چرا
• چگونه

سپس سؤالاتی را بنویسیم که با هر یک از این کلمات شروع می‌شوند و سعی کنیم به پاسخ مناسبی برای آنها برسیم. البته برخی، این تکنیک را زیرمجموعه‌ی تکنیک‌های طوفان فکری تصویری نیز به شمار می‌آورند.

پیشنهاد مطالعه

برای یادگیری مراحل و موانع حل مشکل حتما مقاله زیر را مطالعه کنید.

مهارت حل مسئله چیست؟

7. تکنیک پنج چرا (5 Why)

از این تکنیک برای اجرای طوفان فکری فردی و گروهی و بررسی ایده‌ها استفاده می‌شود. مثل تکنیک انفجار ستاره، تکنیک طوفان فکری پنج چرا به ما کمک می‌کند تا قدرت یک ایده را ارزیابی کنیم.

در این روش حداقل با پرسیدن پنج سؤال که با چرا شروع می‌شوند ایده‌ی مطرح شده را به چالش می‌کشیم و مشکلات جدیدی که با آنها مواجه می‌شویم را بررسی کرده و پاسخی برای آنها پیدا می‌کنیم.

به‌عنوان مثال، اگر موضوع «رضایت مشتری» باشد، سؤالات چرا می‌توانند موارد زیر باشند:

• چرا مشتریان ناراضی هستند؟
• چرا محصول نیازهای آنها را برآورده نمی‌کند؟
• چرا محصول به این شکل طراحی شده است؟
• چرا بازخورد مشتری در طول فرایند طراحی موردتوجه قرار نگرفت؟
• چرا بین تیم طراحی و تیم خدمات مشتری ارتباط وجود ندارد؟

با پرسیدن این سؤالات و کاوش بیشتر در موضوع، می‌توانیم مشکلات جدید و راه‌حل‌های بالقوه را شناسایی کنیم.

8. تحلیل SWOT

تحلیل SWOT که به فارسی برخی به آن تحلیل سوات هم می‌گویند از ابزارهای برنامه‌ریزی استراتژیک است اما می‌توانیم از این مفهوم به‌عنوان یک تکنیک طوفان فکری برای تشخیص واجد شرایط بودن یک ایده کمک بگیریم.

در این روش باید ایده‌ را از جنبه‌هایی که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم مورد بحث قرار دهیم تا مشخص کنیم که آیا ارزش اجرا دارد یا خیر:

• نقاط قوت (Strengths): چگونه این ایده بر رقبا چیره می‌شود؟ چه چیزی آن را از رقبا متمایز می‌کند؟
• ضعف (Weakness): آیا نقصی در این ایده وجود دارد که بتواند اجرای آن را به خطر بیندازد؟
• فرصت‌ها (Opportunities): آیا بر اساس این ایده می‌توانیم روی چیز‌های دیگری نیز سرمایه‌گذاری کنیم؟
• تهدیدها (Threats): در صورت راه‌اندازی این ایده، نکات منفی یا مشکلات احتمالی که ممکن است رخ دهد کدام‌اند؟

این تکنیک یک روش عالی برای اجرای طوفان فکری فردی و گروهی و بررسی کامل ایده‌ها است.

9. تکنیک‌های طوفان فکری ناهم‌زمان و آرام

این تکنیک‌های طوفان فکری برای مشاغلی مناسب هستند که معمولاً زمان زیادی برای برپا کردن جلسات ندارند یا اعضای تیمِ عمدتاً درون‌گرا دارند.

این تکنیک‌ها به افراد این امکان را می‌دهد که ایده‌های خود را در زمان‌های مناسبی که خودشان می‌خواهند و به‌صورت ناشناس به اشتراک بگذارند. این تکنیک‌ها به‌ویژه برای تیم‌هایی که به‌صورت دورکاری با هم همکاری می‌کنند و جلسات مجازی مکرر دارند مفید است.

10. تکنیک ذهن نویسی (Brainwriting)

تکنیک ذهن ‌نویسی برای برگزاری یک طوفان فکری گروهی که افراد تیم عمدتاً درون‌گرا هستند مناسب است. از این تکنیک به‌صورت حضوری و بدون ارتباط کلامی استفاده می‌شود.

در ذهن ‌نویسی هر فرد سه ایده مربوط به یک موضوع را در سه‌برگه جداگانه یادداشت می‌کند. سپس، ایده‌های خود را به فرد کناری منتقل می‌کند و او نکات یا ملاحظات جدیدی به برگه اضافه می‌کند.

این روند تا زمانی ادامه می‌یابد که تمام تکه‌های کاغذ یک دور جلوی همه‌ی افراد قرار گرفته باشد. سپس مجری طوفان فکری می‌تواند همه ایده‌ها را مرور کند یا اعضای گروه می‌توانند در مورد هر ایده با صدای بلند بحث کنند و تصمیم بگیرند که کدام یک ارزش اجرا و پیگیری دارد.

11. تکنیک ذهن نویسی مشارکتی (Collaborative brainwriting)

تکنیک ذهن نویسی مشارکتی شامل گروهی از افراد است که با هم ایده‌هایی را ارائه می‌دهند؛ اما به‌جای صحبت با صدای بلند ایده‌های خود را به‌صورت ناشناس یادداشت می‌کنند.

مثل یک بازی است که یک نفر کلمه‌ای را یادداشت می‌کند و نفر بعدی کلمه دیگری را اضافه می‌کند تا یک جمله ساخته شود. در این تکنیک مجری طوفان فکری با ارسال یک ‌تکه کاغذ بزرگ، دفترچه یا به‌‌اشتراک‌گذاری یک برگه در فضای ابری ( مانند Google Doc) از افراد گروه می‌خواهد تا در یک طوفان فکری به‌صورت غیرحضوری شرکت کنند.

اعضای تیم می‌توانند در زمانی که خودشان می‌خواهند ایده‌هایی را به این برگه‌‌ها اضافه کنند. برای اجرای بهتر این تکنیک بهتر است که یک ضرب‌الاجل (Deadline) مشخص برای پایان جلسه طوفان فکری تعیین شود تا مطمئن شویم که همه افراد شرکت‌کننده در طوفان فکری فرصتی برای حضور دارند.

12. طوفان فکری آنلاین (Online brainstorming)

بهتر است رهبر تیم، ضرب‌الاجل‌های مهم را به همه یادآوری کرده و جلساتی برای بحث در مورد ایده‌ها برگزار کند. در صورت تمایل، افراد حتی می‌توانند ایده‌های خود را به‌صورت ناشناس به اشتراک بگذارند. طوفان فکری آنلاین برای تولید ایده‌های خلاقانه توسط افرادی که تمایل دارند به‌تنهایی کار کنند یا تیم‌های دورکار مناسب است.

13. تکنیک‌های طوفان فکری ایفای نقش

طوفان فکری ایفای نقش یا نقش‌آفرینی روشی سرگرم‌کننده برای ارائه ایده‌ها است. این تکنیک کمک می‌کند تا کمی با کفش دیگران راه برویم و در مورد مشکلات یا ایده‌ها از نظرگاه جدیدی فکر کنیم. در ادامه به سه تکنیک از این دسته‌بندی طوفان‌های فکری اشاره خواهیم کرد.

14. تکنیک شش کلاه تفکر (Six thinking hats)

ایده تکنیک طوفان فکری شش کلاه تفکر اولین‌بار توسط ادوارد دوبونو مطرح شد. این ایده برای یک گروه حداقل شش‌نفره است تا از زوایای مختلفی به یک ایده نگاه کنند. هر فرد وانمود می‌کند که کلاه فرضی متفاوتی روی سرش قرار دارد که باعث می‌شود روی یک موضوع خاص در مورد یک ایده تمرکز کنند.

برای مثال، یک نفر ممکن است کلاهی روی سرش داشته باشد که باعث شود فقط به تأثیرگذاری ایده فکر کند، در حالی که فرد دیگری ممکن است کلاهی روی سرش داشته باشد که باعث شود فقط به محدودیت‌های آن ایده فکر کند.

ما می‌توانیم انتخاب کنیم که کدام زاویه برای تیم‌مان مهم‌تر است. در پایان بحث کل اعضای شرکت‌کننده در طوفان فکری باید از جنبه‌های مختلف نسبت به ایده‌ای که درباره آن بحث شد مطمئن شده باشند.

پیشنهاد مطالعه

برای آشنایی با انواع مهارت های توسعه فردی مقاله زیر را مطالعه کنید:

توسعه فردی چیست؟

15. تکنیک طوفان شخصیت (Figure storming)

این تکنیک طوفان فکری شامل قرار دادن خود به‌جای یک فرد مشهور یا موفق، فکر کردن در مورد نحوه برخورد آنها با یک مشکل یا ایده است. این تکنیک می‌تواند به ما کمک کند تا از دیدگاهی متفاوت به مسائل نگاه کنیم و ایده‌های جدیدی پیدا کنیم.

همچنین این تکنیک برای طوفان فکری گروهی نیز روش مناسبی است، زیرا فشار روی افراد را برای ارائه ایده‌های خود از بین می‌برد و آنها می‌توانند در عوض ایده‌های شخص دیگری را مطرح کنند.

می‌توانیم هر چهره برجسته‌ای را که دوست داریم انتخاب کنیم، مانند یک فرد مشهور. این تکنیک هم برای طوفان فکری فردی و هم گروهی و اعضای تیمی که عمدتاً برون‌گرا هستند خوب است.

16. تکنیک طوفان نقش (Role storming)

تکنیک طوفان نقش یک تکنیک طوفان فکری است که در آن افراد وانمود می‌کنند که شخص دیگری هستند و ایده‌های خود را اجرا می‌کنند. روش کار به این شکل است که یکی از اعضای گروه نقش یک فرد معمولی را بر عهده بگیرد که تحت‌تأثیر ایده یا راه‌حلی است که در حال اجرای طوفان فکری در مورد آن هستیم؛ مانند یک کارمند یا مشتری.

ما باید سناریویی را اجرا کنیم و ببینیم چه مشکلاتی ممکن است با اجرای این ایده ایجاد شود. این تکنیک می‌تواند به اعضای شرکت‌کننده در طوفان فکری کمک کند تا بفهمند این ایده در زندگی واقعی چگونه کار می‌کند و مشکلات احتمالی را کشف کنند. طوفان نقش یک تکنیک خوب برای تیم‌هایی است که اعضای آن عمدتاً برو‌ن‌گرا هستند.

17. تکنیک‌های طوفان فکری گروهی

بیشتر تکنیک‌های طوفان فکری را می‌توان به‌صورت گروهی انجام داد. اما در تکنیک‌های طوفان فکری گروهی همه‌ی اعضای گروه به شرکت در طوفان فکری تشویق می‌شوند.

هنگامی که تکنیک‌های طوفان فکری گروهی به‌خوبی اجرا شود، نه‌تنها اید‌ه‌‌های بیشتری را به همراه دارد، بلکه می‌تواند باعث تقویت روحیه تیم، ترویج تفکر خلاق و جمع‌آوری ایده‌های متنوع‌تر بشود.

پیشنهاد مطالعه

برای اینکه یاد بگیریم چطور می توان خلاق بود مقاله زیر را بخوانید

تفکر خلاق چیست؟

18. تکنیک ایده‌پردازی سریع (Rapid ideation)

ایده‌پردازی سریع یک تکنیک طوفان فکری است که به تیم‌ها کمک می‌کند تا ایده‌های زیادی را به‌سرعت تولید کنند. افراد شرکت‌کننده باید سعی کنند در یک زمان مشخص بدون اینکه زیاد نگران خوب یا بد بودن ایده‌های خود باشند هرچقدر که می‌توانند ایده‌های بیشتری ارائه دهند. این تکنیک را می‌توان با نوشتن ایده‌ها روی کاغذ یا مطرح کردن آنها با صدای بلند برای رهبر تیم انجام داد.

تکنیک ایده‌پردازی سریع برای تیم‌هایی که در تمرکز در جلسات مشکل دارند خوب است. در طی جلسه ممکن است متوجه شویم که برخی از ایده‌ها بارها و بارها مطرح می‌شوند، این بدان معنی است که این ایده‌ها احتمالاً ارزش دنبال کردن را دارند.

این تکنیک برای افراد برون‌گرا که دوست دارند ایده‌های خود را به اشتراک بگذارند، و برای مواقعی که زمان کمی داریم و لازم است تا به‌سرعت ایده‌های جدیدی خلق کنیم خوب است.

19. طوفان فکری پلکانی (Step-ladder brainstorming)

طوفان فکری پله‌ای یا پلکانی تکنیکی است که در آن گروهی از افراد با هم ایده‌هایی را ارائه می‌کنند به‌گونه‌ای که اطمینان حاصل شود که ایده‌های همه شنیده می‌شود. این تکنیک برای تیم‌های درون‌گرا مناسب است و با استفاده از آن می‌توان به راه‌حل‌هایی عملی و قابل‌اجرا رسید.

ابتدا رهبر گروه موضوعی را معرفی می‌کند و سپس از همه افراد به جز دو نفر می‌خواهد که اتاق را ترک کنند. این دو نفر برای چند دقیقه درباره ایده‌های خود بحث می‌کنند و سپس یکی دیگر از افراد به اتاق باز می‌گردد و ایده‌های خود را قبل از اینکه دو شخص اصلی ایده‌های‌شان را بیان کنند با آنها به اشتراک می‌گذارد.

به‌این ترتیب، پرسروصداترین افراد گروه بر گفتگو مسلط نمی‌شوند و همه این فرصت را دارند که ایده‌های خود را بدون اینکه تحت‌تأثیر دیگران قرار بگیرند، به اشتراک بگذارند. در انتها گروه می‌تواند ایده‌ها را موردبحث قرار داده و بر اساس آنها تصمیم بگیرد.

20. تکنیک طوفان فکری راند رابین یا طوفان فکری دوره‌ای رابین (Round-robin brainstorming)

برای اجرای تکنیک طوفان فکری راند رابین مشارکت همه‌ی افراد گروه لازم است. در این روش قبل از اینکه کل گروه بتواند به یک ایده بازخورد بدهد یا ایده دوم را به اشتراک بگذارد، همه افراد حاضر در جلسه باید حداقل یک ایده را با دیگران به اشتراک بگذارند.

مهم است که قبل از جلسه طوفان فکری به افراد زمان بدهیم تا ایده‌های خود را آماده کنند. این تکنیک طوفان فکری برای اعضای درون‌گرای تیم و همچنین برای گروه‌های بزرگ عالی است؛ زیرا به این شکل همه می‌توانند ایده‌های خود را مطرح کنند.

8 نکته کاربردی برای اجرای یک جلسه طوفان فکری سازنده

برای اجرای یک جلسه طوفان فکری ایده‌های خود را اجرا کنیم، از هم‌تیمی‌ها و ایده‌های جدید استقبال کنیم، خارج از چارچوب فکر کنیم، خلاقیت را با موسیقی تقویت کنیم، تکنیک‌های طوفان فکری را با هم ترکیب کنیم، یک هدف روشن برای جلسه تعیین کنیم و غیره که به صورت کامل در زیر توضیح داده ایم.

1. زمانی را به آماده‌سازی اختصاص دهیم

برای داشتن یک جلسه طوفان فکری موفق، هم مجری و هم شرکت‌کنندگان باید از قبل آماده شوند. اگر مجری یک جلسه طوفان فکری‌ هستیم باید زمینه را از طریق به اشتراک گذاشتن یک دستور جلسه فراهم کنیم.

حالت استاندارد این است که یک روز قبل از جلسه این کار را انجام دهیم؛ اما این کار حتی چند دقیقه قبل از جلسه نیز می‌تواند مفید باشد. همچنین برای مواقعی که گروه نمی‌تواند ایده‌ی جدیدی مطرح کند به‌عنوان مجری باید تعدادی ایده پشتیبان داشته باشیم.

2. یک هدف روشن برای جلسه تعیین کنیم

ارائه زمینه و اهداف روشن قبل از جلسه طوفان فکری می‌تواند به ایده‌های سازنده‌تری منجر شود. همچنین توصیه می‌شود که شرکت‌کنندگان از هرگونه محدودیت مطلع شوند تا بتوانند ایده‌هایی واقعی و قابل‌اجرا تولید کنند.

3. از هم‌تیمی‌ها و ایده‌های جدید استقبال کنیم

دعوت از افراد جدید به یک جلسه طوفان فکری می‌تواند منجر به ایده‌ها و دیدگاه‌هایی تازه شود. این کار را می‌توان با دعوت از همکاران از بخش‌های مختلف، مشتریان یا استخدام یک مشاور انجام داد.

4. فرصت‌هایی برابر ایجاد کنیم

هر جلسه طوفان فکری باید فضای امنی باشد که در آن همه ایده‌ها مورد استقبال قرار گرفته و به طور مساوی با آنها برخورد شود. مجری طوفان فکری باید اطمینان حاصل کند که به هر شرکت‌کننده فرصت برابری برای به اشتراک گذاشتن ایده‌های خود داده می‌شود.

5. خارج از چارچوب فکر کنیم

6. خلاقیت را با موسیقی تقویت کنیم

گوش دادن به موسیقی بی‌کلام با یک ریتم و سرعت ثابت می‌تواند خلاقیت را در طول یک جلسه طوفان فکری ارتقا دهد.

7. تکنیک‌های طوفان فکری را با هم ترکیب کنیم

لزومی ندارد حتماً بخواهیم یک نوع تکنیک طوفان فکری را اجرا کنیم می‌توانیم بر اساس ترجیحات گروه و تعداد ایده‌های مورد بحث از تکنیک‌های مختلفی در یک جلسه طوفان فکری استفاده کنیم.

8. ایده‌های خود را اجرا کنیم

ایده‌های تولید شده در طوفان فکری تنها زمانی ارزشمند هستند که به طور مؤثر اجرا شوند. برخی از تکنیک‌های طوفان فکری شامل اجرای طوفان فکری جهت برنامه‌ریزی و بررسی الگوهای ازپیش‌ساخته شده برای اجرای ایده‌ها نیز می‌شوند.

جمع‌بندی

گفتیم که بارش فکری ابزاری ارزشمند برای تولید ایده‌های خلاقانه و حل مشکلات است. طوفان فکری باید یک فعالیت لذت‌بخش و مشارکتی باشد که به همه اجازه می‌دهد ایده‌های خود را مطرح کنند.

پیروی از نکات و تکنیک‌های مورد بحث در این مطلب می‌تواند به شما کمک کند تا جلسات طوفان فکری سازنده، کارآمد و لذت‌بخش‌تری داشته باشید.

در این مطلب تعدادی از تکنیک‌های طوفان فکری را مطرح کردیم. اما تکنیک‌های مختلف دیگری نیز وجود دارد که در صورت کنجکاو بودن می‌توانید آنها را به‌راحتی در اینترنت پیدا کنید.
منبع اولمنبع دوممنبع سوم