415
13 شهریور 1402
توافق‌پذیری چیست و چه تأثیری بر شخصیت دارد؟
- توافق‌پذیری چیست؟
- چگونه میزان توافق‌پذیری خودتان را بسنجید؟
- تاثیرات مثبت توافق‌پذیری در رفتار انسان‌ها
- تاثیرات منفی توافق‌پذیری پایین در رفتار انسان‌ها
- آیا می‌توان میزان توافق‌پذیری را تغییر داد؟
- توافق‌پذیری در نظریه روانشناسی نئو
- توافق‌پذیری در نظریه روانشناسی هگزاکو
- نمونه‌هایی از رفتارهای شخصیت توافق‌پذیر
- جمع‌بندی
توافق پذیری یکی از ویژگی‌های شخصیتی انسان‌هاست که می‌توان آن را با خصوصیاتی همچون همکاری، مهربانی، رفتارهای دوستانه و مودبانه توصیف کرد. افرادی که توافق‌پذیری بالایی دارند نسبت به دیگران قابل اعتمادتر، با محبت‌تر و نوع‌دوست‌تر هستند و تمامی این موارد را در رفتارهای اجتماعی خودشان بروز می‌دهند.
در این مقاله ابتدا به سراغ تعریف علمی توافق‌پذیری در علم روانشناسی رفته‌ایم؛ سپس با شناخت خصوصیات رفتاری افراد با سازگاری و توافق پذیری بالا، تست‌های تشخیص میزان توافق‌پذیری را به‌طور خلاصه معرفی کرده‌ایم.
با خواندن این مقاله به‌آسانی متوجه می‌شوید که برای افزایش سازگاری باید چه کارهایی انجام دهید و چگونه محیط و سن می‌تواند روی توافق‌پذیری شما اثرگذار باشد. برای اینکه توافق پذیری اطرافیان یا خودتان را بسنجید و در مسیر بهبود و افزایش این خصوصیت برآیید، در ادامه این مقاله از برآیند همراه ما باشید.
توافق‌پذیری چیست؟
افرادی که توافق پذیری بالایی دارند از کمک کردن به دیگران خسته نمی‌شوند، بلکه این کمک‌رسانی لذت بیشتری را در آنها به‌وجود می‌آورد. اشخاصی که دارای این ویژگی اجتماعی هستند برای رفاه دیگران اهمیت زیادی قائل‌اند و معمولاً جزء اولین کسانی هستند که به نیازمندان کمک می‌کنند.
ویژگی‌های اشخاص توافق‌پذیر شامل موارد زیر است:
1. اعتماد به دیگران
فردی با ویژگی شخصیتی توافق پذیری بالا، بسیار قابل اعتماد است. آنها انگیزه یا مقاصد اطرافیان خود را زیر سؤال نمی‌برند و با این فرض که همواره نیت دیگران خوب است به افراد اعتماد کرده و متقابلاً این اعتماد را در آنها ایجاد می‌کنند.
2. سادگی و روراستی
این دسته از افراد به دنبال منافع مشترک در دیگران هستند و ترجیح می‌دهند به‌جای رقابت با دوستان و همکاران‌شان با آنها همکاری کنند. اغلب مردم این دسته از افراد را دوستان محبوب خود می‌دانند و از بودن کنار آنها و وقت‌گذرانی با توافق‌پذیران لذت می‌برند.
3. نوع‌دوستی و همدلی
در تعریف نوع‌دوستی این افراد آمده است که بسیار از خود گذشته و متفکر هستند و همیشه بهتر زندگی کردن دیگران را در اولویت قرار می‌دهند. افراد سازگار، کسانی هستند که فعالانه در امور خیریه شرکت می‌کنند، برای خدمات اجتماعی داوطلب می‌شوند و تمام تلاش خود را برای ارتقای زندگی دیگران انجام می‌دهند.
4. انطباق و تبعیت
اشخاصی که توافق‌پذیری بالایی دارند، به‌خوبی با شرایط جدید منطبق می‌شوند. در امور کاری نیز این دسته از افراد به دلیل اینکه کمتر به‌دنبال رقابت با همکاران‌شان هستند، بیشتر از آنها تبعیت می‌کنند و با همکاری‌های مشترک، اعضای گروه را به سمت اهدافشان هدایت می‌کنند.
5. فروتنی
تواضع و بی‌ادعایی یکی دیگر از ویژگی‌های شخصیتی قابل‌توجه در افراد توافق‌پذیر است. چنین شخصی به ندرت درباره دستاوردهای خود فخرفروشی می‌کند و هرگز خود را بهتر از دیگران نمی‌داند. هرچند تواضع افراد سازگار بسیار مطبوع و مورد پسند همگان است، اما در شرایطی که این ویژگی به مقدار زیادی در فرد وجود داشته باشد ممکن است عزت نفس او را کمی تحت تاثیر قرار دهد.
پیشنهاد مطالعه
برای آشنایی بیشتر با انواع عزت نفس در روانشناسی مقاله زیر را مطالعه کنید:
عزت نفس چیست6. لطافت یا درک دیگران
هرچه امتیاز توافق پذیری در افراد بالا باشد، کمتر من‌محور بوده و بیشتر ما‌محور هستند. آنها با فروتنی و آرامش خاطر نظرات اطرافیان خود را می‌شنوند و به‌جای اختلاف و مجادله به دنبال هماهنگی و بحث‌های نتیجه‌بخش می‌روند.
چگونه میزان توافق‌پذیری خودتان را بسنجید؟
هرچند این ویژگی به‌خوبی در رفتار و کردار انسان‌ها منعکس می‌شود، اما اینکه هر فرد تا چه میزان توافق‌پذیر و سازگار است را با انجام تست‌های روانشناسی می‌شود فهمید. پرسشنامه‌های ارزیابی توافق‌پذیری عمدتاً با طرح سوالاتی از افراد می‌خواهد که مخالفت، موافقت یا عدم موافقت و مخالفت خود را اعلام کنند.
به‌علاوه طی جلسات مشاوره و صحبت با روانشناس نیز می‌شود تا حد بسیار زیادی وارد لایه‌های پنهان شخصیتی آدم‌ها شد و میزان سازگاری آنها را سنجید. به‌طور کلی تمامی افراد در سه دسته توافق پذیری بسیار بالا، بسیار پایین و متوسط قرار می‌گیرند.
تاثیرات مثبت توافق‌پذیری در رفتار انسان‌ها
همدلی و درک متقابل شاخصه اصلی افراد با توافق‌پذیری بالاست. همانطور که گفته شد افراد با سازگاری بالا به‌راحتی نظرات دیگران را گوش می‌دهند و سعی می‌کنند با همدلی و همدردی به اطرافیان‌شان کمک کنند. اشخاص توافق‌پذیر از کمک به اطرافیان خود احساس شفقت می‌کنند و شخصیت‌های دوست‌داشتنی و قابل اعتماد دارند.
افراد موافق، در هر شرایطی به‌دنبال نقاط مثبت هستند و جنبه خوب همه‌چیز را می‌بینند. این افراد به احساسات منفی شخصیت خودشان اهمیت می‌دهند و به آنها رسیدگی می‌کنند؛ همچنین از درگیری و دعوا اجتناب می‌کنند.
به‌دلیل اینکه افراد توافق‌پذیر روحیه‌ای صلح‌جو دارند، اغلب به‌عنوان میانجی یا ریش‌سفید یک گروه شناخته می‌شوند و رفتار می‌کنند. این ویژگی باعث می‌شود افراد سازگار با برقراری ارتباط دوطرفه و دعوت به آرامش، طرفین دعوا را راضی کنند و مشکل را حل نمایند.
تاثیرات منفی توافق‌پذیری پایین در رفتار انسان‌ها
افراد با توافق‌پذیری بسیار پایین، کمتر مطیع بوده و بیشتر شخصیتی مبارز و رقابت‌جو دارند. این قبیل اشخاص تمایل بیشتری به رفتارهای پرخاشجویانه، بی‌رحمی کلامی و رفتاری، خرابکاری و رقابت دارند.
از آنجایی که نظرات دیگران برای افراد ناسازگار چندان اهمیتی ندارد، سعی می‌کنند حرف خودشان را به کرسی بنشانند و عمدتاً به‌طور توهین‌آمیز اظهار نظر می‌کنند. همچنین این افراد صبر بسیار کمی دارند و به سرعت عصبانی شده و از کوره در می‌روند.
فردی که سطح سازگاری پایینی دارد، در موقعیت‌های اجتماعی کمتر حضور پیدا کرده و رفتارهای اجتماعی کمتری از خود نشان می‌دهد. این افراد بیشتر بر نیازهای شخصی خود تمرکز می‌کنند، حتی زمانی که این نیازها با منافع دیگران در تضاد باشد. این ویژگی باعث می‌شود اشخاص با توافق‌پذیری پایین در میان همسالان خود به‌عنوان افراد خودخواه شناخته شوند.
ناسازگاری در برخی مواقع می‌تواند منجر به شکاکیت و بی‌اعتمادی فرد به انگیزه‌های دیگران شود. به همین دلیل میزان درگیری و مجادله بین این افراد با اطرافیانش نسبتاً بیشتر از افراد سازگار است. همچنین این دسته از اشخاص تمایل کمتری به گفتگو با افراد ناآشنا دارند.
آیا می‌توان میزان توافق‌پذیری را تغییر داد؟
تحقیقات علمی نشان می‌دهد که این ویژگی شخصیتی تا حدودی با بالا رفتن سن افراد رابطه مستقیم دارد. بیشتر افراد در سالهای بزرگسالی از نظر عاطفی پایدارتر، وظیفه‌شناس‌تر و سازگارتر می‌شوند که همه این موارد نشان‌دهنده افزایش توافق‌پذیری آنها به مرور زمان است.
همچنین محیط کار نیز تا حد بسیار زیادی در روند افزایشی یا کاهشی توافق‌پذیری افراد اثرگذار است، زیرا کارهای گروهی که نیازمند مشارکت و تلاش تیمی است، افراد را مجبور می‌کند با سایر هم‌گروهان خود و شرایط محیطی جدید سازگار شوند.
ایده‌ای وجود دارد که می‌گوید توافق پذیری، ژنتیکی است، یعنی در ژن افراد سازگاری وجود دارد؛ اما با این حال نباید از نقش پرورش این ژن غافل شد. حتی اگر میزان کمی از توافق‌پذیری در ژن شما وجود داشته باشد می‌توانید با ترفندها و روش‌هایی سازگاری خود را بالا ببرید.
توافق‌پذیری از زمان کودکی تا بزرگسالی به تدریج افزایش می‌یابد. در این بین زمان‌هایی وجود دارد که میزان سازگاری افراد به فراخور شرایط محیطی و سنی دچار تغییرات زیادی می‌شود؛ برای مثال در دوره نوجوانی و بلوغ تقریباً تمامی افراد سطح رضایت و توافق‌پذیری پایینی را تجربه می‌کنند.
طبق تحقیقات علمی که در طول سالهای گذشته انجام شده است، میزان سازگاری و توافق‌پذیری افراد را می‌توان از طریق روش‌های زیر تغییر داد:
- قرار گرفتن در معرض الگوهای مثبتی که ویژگی‌های بسیار مطلوبی از خود نشان می‌دهند.
- قرار گرفتن در موقعیت‌هایی که سازگاری در آن محیط نقش مهمی دارد، مانند محیط‌های کاری و انجام فعالیت‌های تیمی.
- قرار گرفتن در معرض فرصت‌هایی که شما را مجبور به انجام رفتارهای نوع‌دوستانه و همدلانه می‌کند.
- ایجاد یک رابطه قابل اعتماد و پرداختن به درخواست‌های اطرافیان به‌ویژه افرادی که برای شما اهمیت بالایی دارند.
توافق‌پذیری در نظریه روانشناسی نئو
توافق‌پذیری به‌عنوان یک ویژگی شخصیتی در بسیاری از نظریات مختلف روانشناسی وجود دارد و قابل بررسی است. مقوله توافق‌پذیری یکی از پنج ویژگی مهم نظریه «پنج عامل بزرگ» شناخته می‌شود.
این مدل یک آزمون تجربی است که از پنج بُعد اصلی شخصیتی ساخته می‌شود. روان رنجوری، برون‌گرایی، سازگاری یا توافق‌پذیری، استقبال از تجارب و وظیفه‌شناسی ابعاد پنجگانه مدل «پنج عامل بزرگ» هستند. روانشناسان بر این باورند که این عوامل می‌تواند سبب بسیاری از تفاوت‌های مشاهده شده در شخصیت افراد باشد.
مدل پنج عامل بزرگ شخصیت از پژوهش‌های مستقل روانشناسان و پژوهشگران مختلفی شکل گرفته است. گوردون آلپورت و هنری اودبرت برای اولین بار لیستی از 4500 اصطلاح مربوط به ویژگی های شخصیتی را در سال 1936 تشکیل دادند.
این نظریه بعدها توسط رابرت مک کری و پل کاستا پیشنهاد شد. در میان روانشناسان موافق این نظریه، لوئیس گلدبرگ نیز به‌عنوان بزرگ‌ترین حامی نظریه عوامل «پنج بزرگ» شناخته می‌شود.
توافق‌پذیری در نظریه روانشناسی هگزاکو
از مقوله توافق‌پذیری در مدل هگزاکو (HEXACO) که توسط مایکل اشتون و کیبوم لی ارائه شده نیز یاد شده است. این نظریه بی‌شباهت به تست نئو نیست، اما با اضافه شدن یک ویژگی دیگر توانست مدل دیگری ارائه کند.
در مدل هگزاکو شش صفت زیر به‌عنوان عوامل کلیدی شخصیت افراد شناخته می‌شود:
- صداقت و فروتنی
- هیجانی بودن
- برون‌گرایی
- توافق‌پذیری یا سازگاری
- وظیفه‌شناسی
- درک متقابل و استقبال از کسب تجربه دیگران
نمونه‌هایی از رفتارهای شخصیت توافق‌پذیر
تعریف سازگاری در روانشناسی با هوش هیجانی و توانایی فرد در هماهنگی و ایجاد ارتباط با دیگران همسو شده است. همانطور که گفته شد افراد توافق‌پذیر از متواضع‌ترین افراد هستند که در گفتار و اعمال خود صادق بوده و دیدگاه مثبتی نسبت به انسان‌ها دارند.
برخی از نمونه‌های رفتاری که اشخاص با توافق‌پذیری بالا از خود نشان می‌دهند شامل موارد زیر است:
- راضی کردن دیگران با استفاده از رفتارهای صلح‌جویانه و کمک‌رسانی
- تمایل به اجتناب از تعارض و اختلاف
- صبوری و تحمل اشتباهات
- حفظ خونسردی در موقعیت‌های پرفشار
- دلسوزی و حمایت بی‌حد و مرز از اطرافیان
- ایجاد صمیمیت و ارتباط دوسویه با سایر افراد
جمع‌بندی
در این مقاله از سایت برآیند به بررسی موضوع توافق پذیری و اثرات مثبت و منفی مربوط به آن پرداختیم. در ابتدای مقاله تعریف کردیم که توافق‌پذیری یکی از پنج ویژگی اصلی شخصیتی افراد است و در موقعیت‌های مختلف می‌تواند به کمک آنها بیاید.
در ادامه نیز برای شما شرح دادیم که چگونه می‌شود با تست‌های روانشناسی نئو و هگزاکو میزان سازگاری و توافق‌پذیری خودتان را بسنجید و آن را تقویت کنید. به‌دنبال این موضوع مطرح شد که تفاوت افرادی که توافق‌پذیری بالایی دارند با افراد ناسازگار در چیست و چه رفتارهایی از خود نشان می‌دهند.
منبع اولمنبع دوممنبع سوممنبع چهارممنبع پنجم
فرآیند تولید و تأیید علمی محتوا
این مطلب توسط تیم تحریریه برآیند تولید شده و به تأیید ناظر علمی رسیده است؛ چنانچه ابهام یا نظری در خصوص این مقاله دارید، در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.
دانلود پی دی اف