نظم شخصی چیست؟ راهکارهایی برای تقویت نظم شخصی
وقتی به دنیای اطرافمان نگاه کنیم متوجه می‌شویم که هر مجموعه و پدیده‌ای، نظم خاصی دارد؛ برای نمونه حرکت سیاره‌ها به دور خورشید یا رشد یک گیاه. در هر کدام از این مثال‌ها اگر نظم رعایت نشود، مجموعه به اهدافش نخواهد رسید.
با توجه به اینکه انسان موجود بسیار پیچیده‌ای است، برای داشتن بهترین عملکرد و رسیدن به موفقیت باید در کارهایمان نظم شخصی داشته باشیم. اما چگونه می‌توانیم به این نوع از نظم برسیم؟ در این مقاله از برآیند می‌خواهیم درباره نظم فردی یا شخصی، اهمیت و کاربردش در زندگی روزانه و همچنین روش‌هایی برای تقویت و افزایش آن پیشنهاد دهیم پس همراه ما باشید.
نظم شخصی چیست؟
داشتن نظم و انضباط همیشه از مسائل مهمی بوده که از کودکی با آن روبه رو بوده‌ایم. وقتی پدر و مادرمان می‌گفتند اتاقت را مرتب کن یا ناظم مدرسه به داشتن لباس و ظاهر آراسته تاکید می‌کرد، در واقع ما را به سوی داشتن نظم در کارها تشویق می‌کردند.
نظم در زندگی می‌تواند ابعاد مختلفی داشته باشد مانند نظم اجتماعی؛ اما نظمی که در این مقاله مورد بحث ماست به جنبه‌ی شخصی و درونی‌تری اشاره دارد. خود انضباطی یعنی بتوانیم کارها را به شکل درست و منظم حتی زمانی که کسی به پیامدشان توجهی نکند، انجام دهیم.
چرا نظم شخصی داشته باشیم؟
داشتن نظم در رفتارها، رابطه‌ی مستقیمی با میزان موفقیت در زندگی و رسیدن به اهداف‌مان دارد. برای مثال اگر در مسائل مالی منظم باشیم، درآمد خود را به شیوه کارآمدتری مدیریت خواهیم کرد. همچنین فقدان انضباط باعث کاهش اعتماد به نفس نیز می‌شود چرا که بدون نظم، فرد نمی‌تواند به جایگاه خوبی در زندگی برسد و این بر عزت نفس و اعتماد به نفس وی اثر می‌گذارد.
یکی از دلایل از بین رفتن دوستی‌ها و روابط بین فردی نیز مربوط به نداشتن نظم فردی است. دوستی که قرض خود را سر موقع پرداخت نمی‌کند یا قرارهایش را فراموش می‌کند احتمالا گزینه مناسبی برای ادامه دوستی و رابطه نخواهد بود. دلایل و نمونه‌های زیاد دیگری نیز وجود دارد که اهمیت نظم درونی را به ما نشان می‌دهد؛ مانند: موفقیت در تحصیل، پیشرفت در شغل و …
راهکارهایی برای تقویت نظم شخصی
خوشبختانه نظم و انضباط درونی تا اندازه زیادی قابل آموختن است و با روش‌های زیر می‌توان آن را ارتقا داد:
تعیین علت نیاز به نظم
در گام اول بهتر است دلیل نیاز به نظم خود را پیدا کنیم. اگر برای منظم بودن علت خاصی نداشته باشیم، احتمالا رفتارهای‌مان به اندازه کافی ادامه نخواهد یافت چرا که به حد کافی تشویق نخواهیم شد.
آگاهی از نقاط ضعف و قوت
همه ما در برخی از جنبه‌های زندگی خوب عمل می‌کنیم و در برخی جنبه‌ها نیز ضعف داریم؛ باید توجه داشت سبک زندگی شخص از همه این جوانب تشکیل شده است. مثلا ممکن است وقت زیادی را در شبکه‌های اجتماعی بگذرانیم یا تغذیه ناسالمی داشته باشیم و یا هر روز ورزش کنیم و خوب درس بخوانیم.
آگاه بودن و داشتن بینش نسبت به این نقاط ضعف و قوت بسیار مهم است، چرا که شناخت ما نسبت به خودمان یا خودآگاهی را نشان می‌دهد. ما بر اساس همین شناخت و ادراک از خود، مثل احساسات، نگرش‌ها و باورها نیاز به ایجاد نظم در هر جنبه از زندگی را می‌توانیم احساس کنیم.
مدیریت هیجانات یا احساسات
اگر ما بتوانیم در برابر اتفاقات روزمره زندگی و یا رویدادهای خاص به طور مناسب و مؤثر احساسات‌مان را بروز دهیم، می‌توانیم بگوییم از مهارت مدیریت هیجانات برخوردار هستیم. بسیار پیش آمده است که اتفاقات ناگواری در سال کنکور برای یک دانش‌آموز که با برنامه پیش رفته است، رخ داده و او در رسیدن به هدفش ناکام مانده است، چرا که از مهارت مدیریت هیجانات برخوردار نبوده است.
فقط اتفاقات ناگوار نیست که هیجانات ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ گاه استرس‌های ساده روزمره مثل جر و بحث با اطرافیان نیز می‌تواند نظم ما را بهم بزند که لازم است مهارت مدیریت هیجانات را برای جلوگیری از به هم خوردن نظم شخصی یاد بگیریم.
داشتن لیست اهداف مشخص (مهارت هدف گذاری)
اگر بخواهیم تحول مهمی در زندگی فردی خودمان ایجاد کنیم، مثل: اصلاح سبک زندگی، بهتر است یک لیست اهداف داشته باشیم. به طور مشخص اهداف خودمان را یادداشت کنیم، آن‌ها را اولویت‌بندی کرده و کم‌کم از مهم‌ترین‌شان شروع کنیم و به تدریج تا انتها پیش برویم. باید دقت کرد که برخی از اهداف، کوتاه مدت هستند؛ مثل قبولی در امتحانات پایان ترم، ولی برخی اهداف بلندمدت می‌باشند مانند پس‌انداز کردن.
داشتن برنامه‌ریزی مناسب (مهارت برنامه‌ریزی)
مهم‌ترین گام برای رسیدن به اهداف، موفقیت، ایجاد نظم در کارها و برنامه ریزی اصولی و مناسب است. بسیاری از اوقات ما سعی در ایجاد یک برنامه‌ریزی برای رسیدن به اهداف‌مان داریم اما ممکن است در این راه موفق نشویم. در برنامه‌ریزی برای ایجاد نظم، بهتر است به این نکات توجه کنیم:
ابتدا بسته به فعالیت‌ها، نوع برنامه را که می‌تواند بلندمدت، میان‌مدت یا کوتاه‌مدت باشد، تعیین کنیم. در گام بعدی وضعیت دلخواهی را که می‌خواهیم داشته باشیم، تجسم کنیم. البته باید دقت کرد که نباید خیلی بلندپروازانه و کمال‌گرایانه برنامه بریزیم. در گام بعدی یک طرح عملی همراه با شیوه انجام آن‌ها را تعیین کنیم. می‌توانیم از چک‌لیست‌ها برای این کار هم استفاده کنیم. در نتیجه‌ی استفاده مستمر از برنامه‌های مناسب، کم‌کم به نظم مطلوب‌مان دست خواهیم یافت.
ایجاد عادات جدید
نهایتا جهت به دست آوردن نظم شخصی باید برای ایجاد عادت‌های جدید اقدام کرد که البته این اقدام می‌تواند در ابتدا دلهره‌آور باشد، به خصوص اگر در ابتدا بر روی کل کار تمرکز کنیم این استرس بیشتر خواهد شد.
مغز انسان بر اساس تعریفی به نام منطقه امن عادت یا منطقه امن ذهنی (comfort zone) تمایلی به تغییر عادات ندارد و به معنای دیگر از تغییر کردن عادت‌ها می‌ترسد بنابراین در برابر تغییر عادات، مقاومت می‌کند.
برای جلوگیری از احساس‌های ناخوشایند می‌توانیم هدف خود را به مراحل کوچک و قابل انجام تقسیم کنیم. به جای تمرکز بر تغییر یکباره و کلی، بهتر است روی انجام یک کار به طور مداوم تمرکز کنیم و با در نظر گرفتن آن هدف، به تدریج بر خود انضباطی مسلط شویم.
برای مثال اگر فردی هستیم که ورزش نمی‌کند، می‌توانیم از روزی 10 دقیقه پیاده‌روی و نرمش شروع کنیم و به تدریج در روزهای بعد به زمان آن اضافه کنیم.
جمع‌بندی مهارت نظم شخصی
در این مقاله ابتدا با تعریف نظم آشنا شدیم و دانستیم که نظم می‌تواند جنبه فردی و شخصی داشته باشد. از اهمیت نظم فردی آگاه شدیم که بر زندگی روزمره، کار، تحصیل و حتی روابطمان با دیگران تاثیر می‌گذارد. در نهایت راهکارهایی برای ارتقای آن برشمردیم.
در ابتدا باید از علت تغییر و ایجاد نظم آگاه شویم و سپس نقاط ضعف و قوت خودمان را به طور کامل بشناسیم. همچنین از نقش هیجان‌هایمان نباید غافل شویم. با بهره مندی از مهارت روابطمان و هدف گذاری نیز می‌توانیم به تغییرات مهمی دست یابیم و نظم را وارد زندگی شخصی خود کنیم و تاثیرات مثبت آن را در سبک زندگی مشاهده کنیم.
منابع:منبع اولمنبع دوممنبع سوممنبع چهارم
- فرهمند سحر، حسینیان سیمین، یزدی سیده منور(1393) بررسی رابطه خود انضباطی و سبک‌های فرزندپروری با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستانی شهر کرمانشاه در سال ۹۲-۹۱. فصلنامه علمی- پژوهشی خانواده و پژوهش.
- لئون، کورتیس. (1399). شخصیت‌سازی با نظم (ترجمه پوراندخت رمدانی)، تهران: انتشارات شمشاد.
- یزدی، منور، و زندکریمی، غزال. (1390). مقایسه میزان خود انضباطی و سطوح آن در شرایط کاری مختلف در بین کارکنان تولید. فصلنامه مشاوره شغلی و تحصیلی.
- والتر، دنیل. (1400). قدرت انضباط شخصی (ترجمه سیدی اصل و نظری). تهران: انتشارات اندیشه آگاه.
فرآیند تولید و تایید علمی محتوا
این مطلب توسط تیم تحریریه برآیند تولید شده و به تایید ناظر علمی رسیده است؛ چنانچه ابهام یا نظری در خصوص این مقاله دارید، در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.
