بررسی تاثیر ظاهر بر اعتماد به نفس

احتمالاً شما هم شنیده‌اید که ظاهر انسان، زیاد اهمیتی ندارد و باطن اوست که مهم است. در ادبیات ما هم، کم نبودند شاعرانی که این مسئه را در اشعار خود به کررات آورده اند؛ مثلاً این تک بیتی را ببینید:

صورت زیبا نکوست ای برادر، سیرت زیبا بجو
سیرتت نیکو بساز ، صورت نیکو چه سود؟

اما علم نوین روانشناسی در مورد این قضیه چه می گوید؟ آیا واقعاً ظاهر انسان در اعتماد به نفسش تأثیری دارد یا خیر؟

خب، قاعدتاً تاثیر ظاهر بر اعتماد به نفس را نمی‌توانیم نادیده بگیریم. این کاری است که علم روانشناسی هم انجام داده است. این علم به نتیجه‌گیری‌هایی درباره این اثرگذاری هم رسیده است که مرورش در سایت برآیند خالی از لطف نیست.

ظاهر انسان چطور بر اعتماد به نفس ما اثر می‌گذارد؟

نگاه مثبت

همه ما می‌دانیم که اعتماد به نفس را باید در حوزه های مختلفی تعریف کرد و نمی توان به‌صورت کلی آن را دید. مثلاً اعتماد به نفس در رانندگی
حال تحقیقات زیادی نشان داده اند که اهمیت دادن انسان به اندام و ظاهرش احساس خوب داشتن نسبت به آن، در بعضی از حوزه های کار و زندگی، به افزایش اعتماد به نفسش کمک کرده است. قطعاً میزان اثر گذاری ظاهر بر اعتماد به نفس در انسان ها مختلف است ولی تأثیر آن در پژوهش های مختلف، آشکار است.

نگاه منفی

از طرف دیگر، وقتی نگاه منفی به اندام و ظاهر خود داریم، ممکن است مدام خودمان را نقد کنیم و شاید رفتار ضد اجتماعی هم داشته باشیم و در خیلی از مواقع مشاهده شده که نگاه منفی نسبت به ظاهر، ممکن است به افسردگی در فرد نیز دامن بزند. پس می‌توان اینطور نتیجه گیری کرد که نگاه منفی ما به اندام و ظاهر خود، ممکن است تأثیر مستقیم بر اعتماد به نفس داشته باشد.

پیشنهاد مطالعه

برای یادگیری تکنیک‌های تقویت اعتماد به نفس حتما مقاله زیر را بخوانید:

اعتماد به نفس چیست؟

حس مثبت به ظاهر داشته باشیم

اقداماتی که در زیر پیشنهاد می گردد، می توانند باعث شوند که حس ما نسبت به اندام و ظاهرمان بهتر شود:

• بدن خود را به خاطر تمام توانایی‌هایی که دارد، دوست داشته باشیم.
• بپذیریم که ظاهر نمی‌تواند ارزش‌ها و توانایی‌هایمان را ارتقاء یا کاهش دهد.
• با تغذیه سالم و رسیدگی به بدن به آن احترام بگذاریم.

پذیرش خود به همان شکل و شیوه‌ای که هستیم، باعث می‌شود که با نگاهی واقع‌گرایانه زندگی کنیم و در نتیجه، امکان پیشرفت و رشد بیشتری در زندگی داشته باشیم. چنین نگاهی می تواند اعتماد به ‌نفسمان در زندگی را بالا ببرد.

اثرات منفی ظاهر بر اعتماد به نفس

مطالعات و پژوهش‌های علمی نشان می‌دهند که نگاه منفی نسبت به ظاهر می‌تواند منجر به مشکلات روحی و جسمی مختلفی شود. برای مثال، در سال ۲۰۲۰، نتایج یک تحقیق حاکی از آن بود که نارضایتی از ظاهر می‌تواند مشکلات روانی و روحی زیادی در افراد و به‌ویژه نوجوانان ایجاد کند. یکی از این مشکلات، اختلالات در غذا خوردن است.

کسانی که به‌شدت از ظاهرشان ناراضی هستند، دچار مشکلاتی نظیر موارد زیر هم می‌شوند:

1. اختلالات خُلقی
2. اختلال در غذا خوردن
3. مشکلات ارتباطی
4. گرایش به آسیب‌زدن به خود

تأثیر ظاهر بر اعتماد به نفس هم که یکی از مهم‌ترین نتایج داشتن نگاهی منفی به بدن و صورت خود است. در پِی چنین چیزی، مشکلات دیگری از جمله انواع اختلالات افسردگی هم به‌وجود می‌آید.

پیشنهاد مطالعه

برای آشنایی بیشتر با انواع عزت نفس در روان‌شناسی مقاله زیر را مطالعه کنید:

عزت نفس چیست؟

نتایج تاثیر ظاهر بر اعتماد به نفس چیست؟

کسانی که دید و نگاه مثبتی نسبت به ظاهر خود دارند، با اعتماد به نفسی که از پذیرش واقعیت و رضایت‌مندی به دست می‌آورند در زندگی شادتر هستند و موفق‌تر. اما زمانی که نارضایتی وجود دارد، باید شاهد بروز موارد زیر در زندگی باشیم:

• نگاهی که نسبت به اندام و چهره خود داریم، روی اعتماد به نفس و در نتیجه رفتارمان در روابط، کار و فعالیت‌های مختلف اثر می‌گذارد.
• تلاش می‌کنیم که بدن و صورتمان را نبینیم و از مشاهده خود احساس بدی به ما دست می‌دهد.
• گاهی هم نگاه منفی نسبت به ظاهر خود باعث می‌شود که مدام خود را بررسی کنیم و برای مثال، وزنمان را اندازه بگیریم یا در آینه به نقص‌هایی که در ظاهرمان می‌بینیم، خیره شویم.
• احساس می‌کنیم که نیازمان به استفاده از مواد آرایشی زیاد است و باید کاری برای ظاهر و انداممان کنیم.
• میل به استفاده افراطی از عمل‌های جراحی زیبایی در ما شکل می‌گیرد.
• به پوشیدن لباس‌هایی روی می‌آوریم که اندام یا صورتمان را به‌نوعی پنهان می‌کنند.
• با لحن و ادبیاتی خشن و غیردلسوزانه درباره ظاهرمان حرف می‌زنیم.

همه اینها یعنی که تاثیر ظاهر بر اعتماد نفس مهم است. به‌عبارت بهتر، نگاهی که نسبت به جسم و صورت خود داریم، روی رفتارها و عملکردمان اثرات زیادی می‌گذارند.

پیشنهاد مطالعه

برای آشنایی با انواع مهارت های توسعه فردی مقاله زیر را مطالعه کنید:

توسعه فردی چیست؟

چطور می‌توانیم اثرات منفی ظاهر بر اعتماد به نفس را مدیریت کنیم؟

درست است که تاثیر ظاهر بر اعتماد به نفس زیاد است و می‌تواند زندگی را به‌شدت تحت تأثیر قرار بدهد اما روش‌هایی برای تغییر نگاه و درمان این موضوع وجود دارد.

• رفتاردرمانی شناختی (CBT)
• روان‌درمانی
• دارودرمانی

رفتاردرمانی شناختی (CBT)

مطالعات مختلف نشان می‌دهند که درمان‌های مبتنی بر روش رفتاردرمانی شناختی در تغییر نگاه به ظاهر خود و افزایش اعتماد به نفس نقش مثبت دارند. این روش که بر اساس گفت‌وگوی درمان‌گر با مراجعه کننده پیش می‌رود، با تغییر نگاه و الگوهای فکری فرد درباره خودش همراه است.

در واقع به فرد کمک می‌شود تا با بازسازی مجدد پایه‌های فکری‌اش درباره ظاهر خود بتواند اعتماد به نفس را در وجودش تقویت کند. روان‌درمان‌گرها به مراجعه کنندگان خود یاد می‌دهند که با تکنیک‌های آرامش‌بخش از استرس‌های منفی دور شوند و دیدشان را عوض کنند.

روان‌درمانی

در این روش، متخصص روان‌درمان‌گر سعی می‌کند به ریشه نگاه و طرز تفکر فرد درباره خود پِی ببرد. در واقع با نوعی واکاوی در احساسات، خاطرات و تجربه‌های مراجعان خود سعی می‌کند که علت نگاه منفی‌شان نسبت به ظاهر را کشف کند.

برای مثال، بر اساس نتایج یک پژوهش در سال ۲۰۱۳ میلادی، مشکلاتی نظیر رخدادهای ناگوار در کودکی یا سؤاستفاده‌های جنسی از فرد می‌تواند عاملی بر شکل‌گیری نگاه منفی او نسبت به ظاهر خود و کاهش اعتمادبه‌نفس باشد. با کشف دلیل مشکل، راه‌کارهایی برای مواجهه با آن از سوی روان‌درمان‌گر مطرح می‌شود.

دارودرمانی

در آخر

تاثیر ظاهر بر اعتماد به نفس زیاد است. شکل‌گیری نگاه آدم‌ها نسبت به ظاهرشان هم در گروی عوامل متعددی از جمله استانداردهای تعریف شده از سوی جوامع، تبلیغات، رویدادهایی که در گذشته تجربه کرده‌اند و عوامل مختلف دیگر است. بعضی از افراد با وجود اینکه در چارچوب کلیشه‌های تعریف‌شده از زیبایی در جوامع نمی‌گنجند، دارای احساس و نگاه مثبتی نسبت به خود هستند.

چنین چیزی می‌تواند ریشه در عوامل مختلفی داشته باشد اما رسیدن به جایگاهی مشابه آنها شدنی و ممکن است. با استفاده از روش‌های درمانی مختلف و تلاش برای تغییر دید خود، همه می‌توانند نگاه مثبتی نسبت به ظاهرشان پیدا کنند و اعتماد به نفس خود را بالا ببرند.
منبع اولمنبع دوممنبع سوم