10 نکته طلایی برای پس‌انداز، مدیریت پول و خرج کردن هوشمندانه آن

5000 سال است که پول در بین انسان‌ها وجود دارد و رد و بدل می‌شود؛ ولی هنوز اکثر افراد، هنر مدیریت و خرج کردن بهینه آن را نیاموخته‌اند. انسان‌ها قرن‌ها کوشیده‌اند هوش مالی خود را ارتقا دهند و رفتار درست و هوشمندانه با پول را بیاموزند. امروزه متخصصان عرصۀ مالی و اقتصادِ رفتاری در تلاش هستند که راهکارهای نوینی برای مدیریت دارایی، پس‌انداز و خرج کردن پول به ما آموزش دهند.

در این مقاله از برآیند تصمیم داریم 10 راهکار حرفه‌ای و کاربردی برای پس‌انداز، مدیریت پول و خرج کردن بهینه آن را در کنار یکدیگر یاد بگیریم. در صورتی که شما هم تصمیم دارید منابع مالی خود را بهتر خرج کنید تا بتوانید از فرصت‌های سرمایه‌گذاری، رشد و توسعه، بیشترین بهره را ببرید، پیشنهاد می‌شود که چند دقیقه از زمان گران‌بهای خود را روی مطالعه این مقاله سرمایه‌گذاری کنید. با مطالعه این مقاله، نکات ارزشمندی در زمینه مدیریت مالی در ذهن‌تان نقش خواهد بست.

1. فکر کردن به خرید قبل از اقدام به خرید؛ یک عادت مالی خردمندانه

دن آریلی، استاد روان‌شناسی و اقتصاد رفتاری دانشگاه دوک (Duke University)، با وجود اینکه خودش اقتصاد و مدیریت مالی درس می‌دهد، می‌گوید:

من تاب و توان مقاومت در برابر خرید ناگهانی را نداشتم و همین ناتوانی، به من درس بزرگی آموخت؛ درسی که حقیقتاً با پرداخت هزینه گزاف آموختم.

او برای اینکه بتواند در برابر اشتیاق چشمگیرش برای خرید مقاومت کند، 48 ساعت به خودش فرصت می‌دهد تا خوب در مورد خرید کالای مورد نظرش فکر کند. این استراتژی جدید، خرید ناشی از شور و هیجان را به خریدی مبتنی بر آگاهی، خِرَد و نیاز تبدیل می‌کند.

دن آریلی بر این باور است که اشتیاق برای خرید، همچون جرقه‌ای به ذهن ما میفتد، ما را بی‌تاب و شعله‌ور می‌کند و درنهایت ما را به سوی خرید سریع و سراسیمه سوق می‌دهد. در چنین مواقعی، صبر کردن و گذر زمان باعث می‌شود که این شعله درونی را خاموش کنیم و با چشمانی باز برای خریدن یا نخریدن تصمیم بگیریم.

«فکر کردن به خرید قبل از اقدام به خرید»، یک عادت مالی خردمندانه و ثروت‌ساز است که جلوی هدر رفتن منابع مالی‌مان را می‌گیرد و به ما کمک می‌کند که منابع مالی بیشتری برای پس‌انداز و سرمایه‌گذاری در اختیار داشته باشیم.

2. آگاهی از اینکه جذابیت کالاهای جدید، زود به پوچی می‌‌گراید؛ نکته‌ای طلایی

گاهی انسان برای خرید کالاهای جدید، ذوق و شوق فراوان دارد و دلش می‌خواهد که هر چه سریع‌تر کالاهای نو و جدید مورد نظرش را بخرد. همین ذوق و شوق باعث می‌شود که تمام منابع مالی شخص هدر برود و در پایان ماه هیچ پس‌اندازی برای سرمایه‌گذاری باقی نماند.

در چنین مواقعی، سعی کنید چند دقیقه چشم‌های خود را ببندید و به خودتان این نکته را یادآوری کنید که تاکنون برای خرید کالاهای مختلفی شور و شوق داشته‌اید؛ ولی مدتی پس از خریدن کالاها، این شور و شوق فرونشسته است و کالاهای مورد بحث به جمع وسایل تکراری‌تان پیوسته‌اند. به خودتان این آگاهی را هدیه دهید:

وسایلی که قصد خریدن آن‌ها را دارید، خیلی سریع برایتان تکراری می‌شوند و ممکن است چند روز پس از خرید، دیگر اصلاً به آن‌ها فکر هم نکنید.

شاید این نکته، خیلی ساده و پیش‌پاافتاده به نظر برسد؛ ولی اگر به‌خوبی در موردش فکر کنید، متوجه خواهید شد که جلوی بسیاری از خریدهای غیرضروری را می‌گیرد و از اتلاف پول و درآمدتان جلوگیری می‌کند.

3. برای مدیریت پول و بهینه‌سازی هزینه‌ها، کمی آینده‌نگری را چاشنی زندگی کنید

دن آریلی، استاد اقتصاد رفتاری دانشگاه دوک که به‌راستی یکی از بهترین دانشگاه‌های جهان محسوب می‌شود، به فارغ‌‌التحصیلان دانشگاه مذکور گفت:

جوانان فارغ‌التحصیل تمایل عجیب و غریبی به خرید کردن دارند؛ اما شما سعی کنید در برابر این تمایل، مقاومت کنید. خیلی نگران بدهکاری در سال‌های جوانی باشید. سال‌های جوانی، اصلاً زمان مناسبی برای بدهکار شدن نیستند. در عوض می‌توانید از این سال‌های طلایی برای پس‌انداز کردن استفاده کنید.

او در ادامه سخنرانی خود اظهار داشت: «تا حد امکان از پول قرض گرفتن خودداری کنید؛ زیرا خودداری از قرض گرفتن پول، یکی از سه عادت کلیدی است که برای ورود به دنیای حرفه‌ای باید بیاموزید. اگر در سال‌های ابتدایی جوانی این عادت را در خود نهادینه کنید، در سال‌های بعد، زندگی آسوده‌تری خواهید داشت.»

وی افزود: «زمانی که وارد دنیای حرفه‌ای شدید و کار خود را آغاز کردید، از همان ابتدا آینده‌نگری را چاشنی زندگی و کار خود کنید و بخشی از درآمد خود را پس‌انداز کنید.» وقتی پس‌اندازتان به حد کافی رسید، فوراً آن را سرمایه‌گذاری کنید. همین کار ساده، آینده شما را دگرگون می‌کند و باعث می‌شود که زندگی آسوده‌تر و بهتری را تجربه کنید.

4. بررسی پشیمانی ناشی از خریدهای گذشته، به ارتقای هوش مالی‌تان کمک می‌کند

سعی کنید لیستی از خریدهایی که در گذشته انجام داده‌اید، تهیه کنید. سپس این لیست را بررسی و میزان پشیمانی خود از هر خرید را ارزیابی و درک کنید. مطالعات نشان می‌دهد که خریدهای تکانشی و بدون فکر، پشیمانی چشمگیری به همراه دارند؛ زیرا افراد می‌دانند که اگر پول‌های خود را در مسیرهای بهتری خرج می‌کردند، قاعدتاً در درازمدت، سود بیشتری عایدشان می‌شد.

به عنوان مثال برخی از افراد حاضر هستند که 30 میلیون تومان برای خرید پلی استیشن 5 هزینه کنند؛ ولی تمایل ندارند که یک دوره آموزشی 10 میلیون تومانی را بخرند و روی خودشان سرمایه‌گذاری کنند. این در حالی است که با خرید دوره 10 میلیون تومانی، مهارت جدیدی را یاد می‌گیرند و می‌توانند با اولین پروژه‌ای که می‌گیرند، به‌راحتی 10 میلیون تومان درآمد کسب کنند.

5. بین ذهن‌تان و پس‌انداز کردن، رابطه دوستانه و هوشمندانه‌ای برقرار کنید

بسیاری از افراد، وقتی می‌خواهند مبلغی را پس‌انداز کنند، حس و حال خوبی ندارند؛ چون می‌دانند که باید از بعضی تفریح‌ها و خریدهای بی‌مورد و گران‌قیمت چشم بپوشند. دن آریلی، متخصص اقتصاد رفتاری معتقد است که باید بین ذهن‌مان و پس‌انداز کردن، رابطه صلح‌آمیز و دوستانه‌ای برقرار کنیم؛ چون اگر بتوانیم پس از پس‌انداز کردن به شادی و نشاط برسیم، قطعاً میل و اشتیاقمان برای پس‌انداز پول و مدیریت پول و هزینه‌ها بیشتر می‌شود.

بسیاری از افراد این پرسش را مطرح می‌کنند که چگونه پس از پس‌انداز و سرمایه‌گذاری، به حال خوبی برسیم و وجود خود را لبریز از شادی کنیم؟ برای رسیدن به شادی و حال خوب، رفاه مالی بلندمدت خود را در نظر بگیرید. با پس‌انداز می‌توانید آینده زیباتری برای خودتان و عزیزانتان رقم بزنید.

6. حتی مبالغ ظاهراً اندک و ناچیز را هم غنیمت بشمارید و پس‌انداز کنید

یکی از اشکالاتی که در برخی از افراد مشاهده می‌کنیم این است که می‌گویند: «آخر 50 هزار تومان چیست که بخواهیم پس‌انداز کنیم؟ بگذار خرجش کنیم!» این دسته از افراد فقط مبالغی را پس‌انداز می‌کنند که چشمگیر و قابل توجه باشد.

7. هزینه‌های خود را بنویسید، ارزیابی‌شان کنید و هوشمندانه خرج کردن را بیاموزید

یکی از بهترین روش‌های ارتقای هوش مالی و مدیریت هزینه‌ها، نوشتن مخارج است. سعی کنید کلیه هزینه‌ها (کوچک‌ترین تا بزرگ‌ترین) را بنویسید. وقتی ماه به پایان رسید، لیست مخارج خود را بررسی کنید تا بفهمید کدام‌یک از مخارج، ضروری و کدام‌یک، غیرضروری بوده است.

سپس درس‌هایی که در آن ماه برای شیوه خرج کردن آموخته‌اید را جایی بنویسید و جلوی چشمتان قرار دهید. همین کار ساده، هوش مالی شما را به میزان چشمگیری بهبود می‌بخشد و کمکتان می‌کند که هوشمندانه‌تر پول خرج کنید.

پیشنهاد مطالعه

برای یادگیری مهم‌ترین ویژگی‌های یک برنامه‌ریزی خوب مقاله زیر را بخوانید.

برنامه ریزی چیست؟

8. خودکارسازی فرایند پس‌انداز؛ بهترین روش برای مدیریت درآمد ماهانه

پری رایت (Perry Wright)، پژوهشگر ارشد اقتصادی رفتاری است که در آزمایشگاه علوم رفتاری دانشگاه دوک به نام «Common Cents Lab» فعالیت می‌کند. در حال حاضر این آزمایشگاه روی موضوع سلامت مالی تمرکز دارد و در این زمینه کار می‌کند. پری رایت پس از پژوهش‌های فراوان در مورد سلامت مالی به این نتیجه رسیده است که بهترین ترفند برای پس‌انداز، حذف تصمیم برای پس‌انداز و خودکارسازی فرایند پس‌انداز است.

او بر این باور است که وقتی انسان بر سر دوراهی خرج کردن و پس‌انداز قرار می‌گیرد، قاعدتاً خرج کردن را برمی‌گزیند؛ چون راحت‎تر و لذت‌بخش‌تر است. انسان‌ها همیشه فکر می‌کنند که می‌‌توانند در آینده، پس‌انداز کنند و به همین دلیل، ترجیح می‌دهند که در حال حاضر از خرج کردن پول خود لذت ببرند.

یکی از روش‌های آسان کردن پس‌انداز، خودکار کردن آن است. اگر از شرکت خود حقوق می‌گیرید و شرکتتان، صندوق قرض‌الحسنه دارد، می‌توانید به واحد مالی مجموعه درخواست دهید که بخشی از حقوق شما را در ابتدای ماه بردارند و به حسابتان در صندوق قرض‌الحسنه واریز کنند.

این صندوق‌ها، غالباً به کارمندان وام هم می‌دهند. پس از اینکه مبلغ پس‌اندازتان به حد مشخصی رسید می‌توانید یک وام هم بگیرید، کل موجودی‌تان را بردارید و سرمایه‌گذاری کنید. اگر شغل آزاد دارید می‌توانید تاریخ مشخصی از ماه را که منابع مالی قابل توجهی وارد حسابتان می‌شود، انتخاب کنید و از بانک بخواهید که در آن تاریخ، مبلغ مشخصی از حساب جاری شما کسر و به حساب پس‌اندازتان واریز کند.

پیشنهاد مطالعه

برای یادگیری انواع اولویت بندی کارها مقاله زیر را بخوانید:

اولویت بندی چیست؟

9. برای پس‌انداز کردن و کاهش هزینه‌ها به خودتان پاداش بدهید

هر ماه برای پس‌انداز کردن خودتان، یک هدف تعیین کنید. به عنوان مثال اگر هر ماه 15 میلیون تومان هزینه می‌کنید، ابتدای ماه آینده با خودتان قرار بگذارید که هزینه‌های خود را 10 درصد کاهش دهید و به 13.5 میلیون تومان برسانید. همچنین یک هدیه برای خودتان در نظر بگیرد و با خودتان قرار بگذارید که در صورت تحقق اهداف، این هدیه را به خودتان بدهید.

می‌توانید این هدیه را برای پس‌انداز هم در نظر بگیرید. به عنوان مثال با خودتان قرار بگذارید که اگر در طول ماه آینده، 5 میلیون تومان پس‌انداز کنید، به خودتان هدیه مشخصی بدهید و در صورت تحقق هدف، حتماً این هدیه را برای خودتان تهیه کنید. استراتژی هدیه و پاداش، شور و اشتیاق شما برای کاهش هزینه‌ها و پس‌انداز را چند برابر می‌کند.

10. مراقبه و مدیتیشن؛ راهی برای افزایش آگاهی و گرفتن تصمیم‌های آگاهانه

در سال 2022 یک پژوهش دانشگاهی منتشر شد که به تأثیر مراقبه و ذهن‌آگاهی روی خریدهای آنلاین تکانشی پرداخته بود. در این مقاله آکادمیک نوشته شده است که مراقبه و مدیتیشن، هوش هیجانی انسان را بهبود می‌بخشد و با افزایش هوش هیجانی، خریدهای تکانشی آنلاین کاهش خواهد یافت. در واقع مراقبه و ذهن‌آگاهی، به ذهن انسان شفافیت و وضوح می‌بخشد و همین شفافیت، جلوی خریدهای بدون فکر و سراسیمه را می‌گیرد.

کلام آخر: یادگیری شیوه مدیریت پول در دنیای امروز، یک بایدِ انکارناپذیر است

در این مقاله با 10 نکته طلایی و مهم در زمینه مدیریت پول و خرج کردن بهینه آن در زندگی اشاره کردیم. امیدواریم نکات این مقاله به شما کمک کند که منابع مالی خود را بهتر و هوشمندانه‌تر خرج کنید تا در پایان هر ماه، پس‌انداز بیشتری برای سرمایه‌گذاری در اختیار داشته باشید.

یکی از بهترین روش‌ها برای مدیریت منابع مالی و هزینه کردن درست پول، هدف‌گذاری است. هدف نداشتن، یکی از مهم‌ترین عواملی است که باعث هدر رفتن درآمد و پول ما می‌شود. با مطالعه مقاله هدف گذاری می‌توانید اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید و با اتخاذ اهداف درست، منابع مالی خود را با آینده‌نگری در مسیرهای خردمندانه خرج کنید.

علاوه بر نکاتی که در این مقاله برای مدیریت پول بیان کردیم، شما چه نکات دیگری برای خرج کردن بهینه پول بلدید؟ لطفاً نظرها و پیشنهادهای خود را با ما و سایر همراهان مجله برآیند در بخش دیدگاه‌ها به اشتراک بگذارید.
منبع اولمنبع دوممنبع سوممنبع چهارم