شبکه‌سازی چیست؟ تصور کنید ایده‌ای خلاقانه در ذهن دارید. یک پروژه، یک مهارت جدید که می‌خواهید یاد بگیرید، یا یک مسیر شغلی که قصد دارید در آن قدم بگذارید. شما سرشار از انگیزه و اشتیاق هستید و قلباً به کاری که می‌خواهید انجام دهید ایمان دارید. اما وقتی به اطراف خود نگاه می‌کنید، احساس تنهایی می‌کنید. انگار در یک جزیره با یک نقشه گنج ایستاده‌اید، اما هیچ قایق یا قطب‌نمایی برای رسیدن به آن ندارید. نمی‌دانید با چه کسی باید صحبت کنید، از کجا باید شروع کنید، و چگونه می‌توانید از دانش و تجربه دیگران برای پیشبرد ایده‌تان کمک بگیرید.

این احساس انزوا و سردرگمی، یک تجربه عمیق و بسیار رایج است. همه ما در مقاطعی از زندگی، با وجود تمام توانایی‌های فردی، به این نتیجه رسیده‌ایم که به تنهایی نمی‌توانیم به اهداف بزرگ خود دست پیدا کنیم. انسان‌ها موجوداتی اجتماعی هستند و بزرگترین دستاوردهای تاریخ بشر، از ساختن یک شهر تا فرستادن انسان به فضا، حاصل همکاری و ارتباط میان افراد بوده است.

از ارتباط تا ساخت فرصت

هر یک از ما، گنجینه‌ای از دانش، مهارت و تجربیات منحصر به فرد هستیم. اما این گنجینه تا زمانی که در یک جزیره محبوس باشد، ارزش محدودی دارد. قدرت واقعی زمانی آزاد می‌شود که این جزایر از طریق پل‌های ارتباطی به یکدیگر متصل شوند و یک «مجمع‌الجزایر» را تشکیل دهند.

بیایید این ایده را با یک مثال ساده بررسی کنیم. تصور کنید شما در زمینه طراحی گرافیک مهارت دارید و دوست شما یک نویسنده بااستعداد است. هر دوی شما به صورت جداگانه مشغول به کار هستید. اما روزی که تصمیم می‌گیرید با هم صحبت کنید و یک پروژه مشترک (مثلاً یک کتاب الکترونیکی مصور) را آغاز نمایید، ارزشی کاملاً جدید خلق می‌کنید که هیچ‌کدام به تنهایی قادر به ساختن آن نبودید.

این اصل در تمام جنبه‌های زندگی صادق است. یک برنامه‌نویس با یک کارآفرین، یک هنرمند با یک بازاریاب، یک دانشجو با یک استاد، یک فرد باتجربه با یک تازه‌کار. هر ارتباط جدید، یک پل است که دو دنیای متفاوت را به هم متصل می‌کند و پتانسیل خلق فرصت‌های غیرمنتظره، یادگیری عمیق و رشد متقابل را به وجود می‌آورد. مشکل اینجاست که اغلب ما ساختن این پل‌ها را به دست تقدیر می‌سپاریم. ما منتظریم تا یک طوفان، قایق فرد دیگری را به سواحل جزیره ما بیاورد. اما چه می‌شد اگر خودمان هنر پل‌سازی را یاد می‌گرفتیم؟

«شبکه‌سازی» واقعاً چیست؟

هنر آگاهانه و هدفمندِ ساختن و پرورش این پل‌های ارتباطی، یک نام مشخص دارد: شبکه‌سازی (Networking).

ممکن است این اولین باری باشد که این کلمه را می‌شنوید. پس بسیار مهم است که از همین ابتدا، آن را با یک تعریف درست و قدرتمند در ذهن خود ثبت کنید. شبکه‌سازی، به هیچ عنوان به معنای «پارتی‌بازی» یا «استفاده ابزاری از دیگران» نیست. این‌ها تعابیر نادرستی هستند که گاهی به آن نسبت داده می‌شود.

بیایید این مرز را برای همیشه روشن کنیم. «پارتی‌بازی» به دنبال حذف شایستگی است، اما شبکه‌سازی اصولی برای شایستگی شما فرصت دیده شدن خلق می‌کند. «استفاده ابزاری» یک معامله‌ی یک‌طرفه برای «گرفتن» است، در حالی که شبکه‌سازی حقیقی، یک رابطه‌ی دوطرفه برای «ساختن» ارزش مشترک است. در یک کلام، اولی به دنبال یک میان‌بُر ناعادلانه است و دومی در جستجوی ساختن یک پل پایدار و ارزشمند.

بنابراین، بیایید با هم یک تعریف ساده، عملی و انسانی از آن ارائه دهیم:

شبکه‌سازی، هنر ساختن و پرورش شبکه‌ای از روابط اصیل و دوجانبه است که هدف آن، یادگیری، حمایت و رشد متقابل تمام اعضای آن شبکه است.

این دیدگاه با نگاه مدرن به روابط حرفه‌ای کاملاً هم‌راستاست. برای مثال، متفکرانی چون آدام گرنت، روانشناس سازمانی و نویسنده کتاب پرفروش «بده و بستان» (Give and Take)، به ما نشان می‌دهند که سخاوتمندی و تمرکز بر بخشیدن بدون انتظار بازگشت فوری، موفق‌ترین استراتژی در ساختن روابط پایدار است. به همین ترتیب،کیت فرازی، کارآفرین و نویسنده کتاب تاثیرگذار «هرگز تنها غذا نخورید» (Never Eat Alone)، بر هنر تبدیل کردن ارتباطات کاری به روابطی عمیق، اصیل و مبتنی بر کمک متقابل تاکید می‌کند.

آدام گرانت نویسنده و استاد برجسته‌ی دانشگاه وارتون است که با کتاب‌های پرفروش خود در زمینه‌ی روان‌شناسی، کسب‌وکار و خلاقیت شناخته می‌شود. او با آثاری چون «ببخش و بگیر»، «نوآوران»، «دوباره فکر کن» و تازه‌ترین اثرش «توانمندی نهان» الهام‌بخش میلیون‌ها نفر در سراسر جهان بوده است.
کیت فرازی نویسنده و مشاور برجسته‌ی آمریکایی در حوزه‌ی رهبری و شبکه‌سازی است که با کتاب‌های اثرگذاری چون «هرگز تنها غذا نخور» و «چه کسی پشت شماست» شناخته می‌شود. او با رویکردی نوین به روابط انسانی و همکاری سازمانی، الهام‌بخش رهبران و مدیران در سراسر جهان است.

حالا بیایید این تعریف را کالبدشکافی کنیم:

بنابراین، وقتی از شبکه‌سازی صحبت می‌کنیم، از یک مهارت انسانی برای ایجاد ارتباطات معنادار حرف می‌زنیم که به همه افراد درگیر در آن کمک می‌کند تا رشد کنند.

مانند یک معمار فکر کنید، نه یک معامله‌گر

حالا که با مفهوم «شبکه‌سازی» آشنا شدیم، مهم‌ترین سوال این است که با چه ذهنیتی باید به آن نزدیک شویم؟ برای درک این موضوع، بیایید دو شخصیت را با هم مقایسه کنیم: معمار و معامله‌گر.

• معامله‌گر به دنبال یک سود سریع و کوتاه‌مدت است. او می‌خواهد چیزی را با کمترین هزینه به دست آورد و پس از انجام معامله، ارتباط را تمام شده می‌بیند. اگر شبکه‌سازی را با این دیدگاه انجام دهیم، دائماً به این فکر می‌کنیم که «از این فرد چه چیزی می‌توانم بگیرم؟» این رویکرد، استرس‌زا و ناکارآمد است.
• معمار یک دیدگاه بلندمدت دارد. او با دقت و صبر، اجزای مختلف را کنار هم می‌چیند تا یک سازه زیبا، مستحکم و ماندگار بسازد. او به کیفیت مصالح و استحکام اتصالات اهمیت می‌دهد.

در شبکه‌سازی، بهترین ذهنیت، ذهنیت معمار است. شما در حال ساختن یک بنای باشکوه از روابط انسانی هستید. هر فردی که با او ارتباط برقرار می‌کنید، یک بخش ارزشمند از این سازه است. هدف شما «گرفتن» چیزی از او نیست، بلکه «ساختن» چیزی ارزشمند «با» اوست. این ساختن می‌تواند به سادگیِ به اشتراک گذاشتن یک ایده، معرفی دو نفر به یکدیگر، یا ارائه یک کمک کوچک و بدون چشم‌داشت باشد.

وقتی با ذهنیت یک معمار عمل می‌کنید، اصالت و کنجکاوی به ابزارهای اصلی شما تبدیل می‌شوند. شما با علاقه واقعی به داستان‌ها، تجربیات و نیازهای دیگران گوش می‌دهید، چون هر کدام از آن‌ها می‌تواند آجر جدیدی برای بنای مستحکم شما باشد.

این مجموعه مقالات چگونه به شما کمک می‌کند؟

هدف ما در مجموعه مقالات برآیند با عنوان «مهارت شبکه‌سازی»، این است که شما را به یک معمار ماهر در دنیای روابط انسانی تبدیل کنیم. ما به شما نشان خواهیم داد که شبکه‌سازی، این مهارت فوق‌العاده قدرتمند، برای همه قابل یادگیری است، چه فردی خجالتی و درون‌گرا باشید و چه فردی معاشرتی و برونگرا.

این مجموعه، یک نقشه راه کامل و کاربردی است:

قول ما به شما ساده است: در پایان هر مقاله، شما حداقل یک ایده، ابزار یا دیدگاه جدید و کاربردی در اختیار خواهید داشت که می‌توانید همان روز برای ساختن اولین پل‌های ارتباطی خود از آن استفاده کنید.

جمع‌بندی و قدم بعدی شما

در این مقاله، ما سفری را برای خروج از جزیره تنهایی آغاز کردیم. دیدیم که کلید رسیدن به اهداف بزرگ، در توانایی ما برای ساختن پل‌های ارتباطی با دیگران نهفته است. ما برای اولین بار با یک مهارت کلیدی به نام «شبکه‌سازی» آشنا شدیم و آن را به عنوان هنر ساختن روابط اصیل برای رشد متقابل تعریف کردیم. مهم‌تر از همه، آموختیم که بهترین راه برای نزدیک شدن به این مهارت، داشتن ذهنیت یک «معمار» است که با صبر، اصالت و دیدی بلندمدت، در حال خلق یک شبکه ارزشمند از ارتباطات است.

شما اکنون اولین و مهم‌ترین گام را برداشته‌اید: آشنایی با یک مفهوم قدرتمند و پذیرش یک ذهنیت سازنده.

قدم بعدی:  اینکه با چند تعریف دقیق شبکه‌سازی را بیشتر بشناسیم.